HRP West

Algemene info bij het reisverslag.

Reisverslag HRP West

Haute Randonée Pyrénéenne

Pyrenean Haute Route

(Hendaye – Bagnères de Luchon).

HRP West Overzicht

Landen: Soms letterlijk op de grens van Frankrijk met Spanje

Streek: Pyrénées Atlantique , Hautes Pyrénées, Pais Basquos, Aragon

Traject: Hendaye – Bagnères de Luchon

Periode: 26/06/14 t/m 18/07/14 (Updated 2024)

Reisgezelschap: solo vertrokken voor de eerste twee weken. Laattijdig nog afgesproken met een familielid, die me vervoegde in Gavarnie. In Gavarnie zit je onmiddellijk hoog en is het redelijk om aan te nemen dat er een verschil in conditie zal zijn met iemand die al wee weken onderweg is. En dus werden de voorziene rustdagen in mijn schema opgegeven voor een langzamere start vanuit Gavarnie.

Tijdens de eerste twee dagen na mijn vertrek kwam ik regelmatig 2 Schotten en 1 Australiër tegen. Deze laatste had al snel door dat ik minder moeite moest doen om te navigeren met mijn GPS, dan hij met zijn stapel kaarten. En dus besloot hij dat het eenvoudiger was om achter mij aan te lopen, gedurende de volle drie weken ;-).

Openbaar vervoer:.

Heen:

Terug:

Logies:

Betalingswijze:

  • Cash
  • Elektronisch betalen in de hotels mogelijk.
  • Bancontact (opgelet: slechts beschikbaar in Gavarnie en Candanchu, niet in Lescun)
  • Visa (wordt in Frankrijk gemakkelijker aanvaard dan elders, maar reken er niet op)

Reisliteratuur:

Op het ogenblik dat ik begon me de planning van deze reis, was in België enkel de Cicerone gids Pyrenean Haute Route van Ton Joosten www.cicerone.co.uk (2009 herdrukt in 2012 met updates, in het Engels uiteraard) beschikbaar. Op dit ogenblik betreft dit derde editie van januari 2022, waarbij de auteur heden Tom Martens blijkt te zijn.

Een mail destijds aan Ton Joosten met de vraag of hij de betrokken punten in een digitaal bestand beschikbaar had, leerde mij dat hij deze niet wou vrijgeven. Hij zei dat hij ze niet had, maar dat is totaal ongeloofwaardig :-(.

In Frankrijk stelde ik vast dat de laatste uitgave van de oorspronkelijke Haut Randonée Pyrénéenne van George Veron (overleden 2005) en Jerome Bonneux ISBN 978.2.84182.315.4 (2007) www.editions-sudouest.com aldaar nog beschikbaar was. Deze gids bevat beter kaartmateriaal en een nog iets meer gedetailleerde beschrijving dan die van Ton Joosten, maar al helemaal geen GPS-punten.

Jerome Bonneux maakte zelf een gids die de HRP beschrijft vanaf de Middellandse Zee naar de Atlantische Oceaan, genaamd Trans PYR (2012 www.editions-montrouch.com ), maar Google had problemen met deze site.

Stafkaart:

Enkel de getekende kaarten in het gidsje en de digitale reliëfkaarten, heden aangevuld met gratis kaarten van Freizeitkarte-osm.de, in het toestel Garmin GPSMAP. Dit toestel kan 10.000 Tracklog points opslaan. Het weegt 200gr met batterijen en verbruikt 2 AA batterijen per drie dagen indien je niet logt. 8 AA batterijen wegen 200gr en daar kan je ongeveer 12 dagen mee voort, indien je niet logt.

Voor de gehele Pyreneeën zijn er de kaarten van Rando Editions (1/50.000) waarvan je er zeker 8 tot 10 nodig hebt à 100gr/st of het Franse IGN (1/25.000). De kaarten van 1/50.000 zijn te weinig gedetailleerd voor paden zonder goede markeringen

Internet:

www.ryanair.com

www.brusselsairlaines.com

www.flixbus.be

www.b-rail.be

www.sncf.com

www.ffcam.fr (Club Alpine Français)

www.agrepy.org (Association de Gardiens de Refuges des Pyrenees)

www.alberguesyrefugiosdearagon.com (reservaties in Aragon, Spanje)

www.pyrenees-refuges.com

www.berghutten.be

www.meteoalpin.com

www.meteofrance.com

www.wiki.openstreetmap.org/wiki/hrp (tracklogs)

Persoonlijke gegevens:

mountainman@scarlet.be

Haute Randonée Pyrénéenne –

Pyrenean Haute Route

(Hendaye – Bagnères de Luchon).

Inleiding:

Daar waar München – Venetië een tocht betreft van 3 weken alpien en 1 week “vlak” met een totaal te overwinnen hoogteverschil van ca 25000 hoogtemeters en de E5 Oberstdorf -Verona afklokt op ongeveer 21000 hoogtemeters, dien je er enkel voor het in dit verslag omschreven westelijke deel van de HRP (Hendaye – Bagnères de Luchon) 25000 hoogtemeters te overwinnen, en dat in 19 dagen. Kort samengevat betekent dit meer dan 1000 hoogtemeter op en af per dag.

Dat is veel. Dat is zeer veel. En dus komt het erop aan om de grenzen van je lichaam te kennen en deze vooral niet te overschrijden.

Belangrijk is dus om niet alleen je eigen lichaamsgewicht laag te houden, maar ook je rugzakgewicht zo veel mogelijk te beperken. Ken ook je materiaal: goede schoenen en vooral een paar stokken zijn onontbeerlijk. En voor wie vroeg in het seizoen op weg gaat: pikkel en stijgijzers.

Fysieke voorbereiding:

Hoe beter je fysieke conditie bij het vertrek, hoe groter de kans is, dat je van je reis zal kunnen genieten. Misschien heeft het bij mij met het toenemen der jaren te maken, maar ik geraak steeds meer overtuigd van de noodzaak van een goede fysieke voorbereiding. Wandelen in de Ardennen is goed, maar het gevoel van een klim 2500m in combinatie met een afdaling van nog eens 1000m kan je er toch niet evenaren. Een bij de Klim- & Bergsportfederatie gewaardeerde kuitenbijter is het GR traject Bouillon-Vresse, waar je qua stijgings- en dalingsmeters en beetje in de buurt komt van de normale dagtrajecten.

In 2007 ben ik 10kg afgevallen, om de simpele reden dat je niet alleen elke kilo uitrusting die je meedraagt moet torsen, maar ook elke kilo overgewicht. En dus heb ik mijn BMI tot onder de 25 gebracht en die zal daar vanaf heden ook blijven.

Uitrusting en voeding:

Kledij op het lichaam:

  • Schoenen: bergschoenen van het type B tot C (La Sportiva Trango Alp Evo GTX – Löwa Alpine Evo GTX of Cadin II GTX Mid) bij voorkeur van een gekend merk en liefst in combinatie met een onderlaag in Gore-tex. Als alternatief kan ook een paar bergschoenen van het type A/B (Lowa Renegade Mid) voorzien van een normale Vibram zool, waarmee men wel voorzichtiger dient te zijn bij nat weer en vooral natte rotsen. Ook enkel aan te raden wanneer men laat in het seizoen vertrekt en men dus ook geen behoeft meer heeft aan stijgijzers en pickel.
  • Een paar approach schoenen type A (The North Face Hedgehog)
  • Stel sokken: minimaal 2 van goede kwaliteit (lusjesweefsel langs de binnenzijde en in materialen gaande van wol tot Coolmax). Overweeg een paar “Bugsox Adventure” (16,95€) sokken van Tropicare (www.careplus.nl) die bewerkt zijn tegen muggen en teken (nog geen persoonlijke ervaring mee.)
  • Zomerklimbroek (Mammut met Schoeller Dryskin of alweer Decathlon).
  • Bermuda (mijn persoonlijke voorkeur, maar je wordt vreemd aangekeken. Nadeel: je hebt meer last van de soms weelderige plantengroei. Opletten voor brandnetels, berenklauw en teken. Vooral voor dit laatste kan een lange broek je een vals gevoel van veiligheid geven. Na elke passage door lang gras je benen controleren is geen overbodige luxe, en dan mis je er nog… Vooral in Baskenland zitten er veel :-(.
  • Sporthemd met zonnefactor 30
  • Stel sokken: bij voorkeur 2 van goede kwaliteit (lusjesweefsel langs de binnenzijde en in materialen gaande van wol tot Coolmax)
  • Synthetisch ondergoed: slip (mijn voorkeur gaat naar de microvezel van Nur Die) en T-shirt met lange of korte mouwen ( te koop: soms in Decathlon of de klassieke buitensportzaken)
  • Hoed met brede rand. Tropicare/Tropenzorg maakt tegenwoordig zowel muggenolie met of zonder DEET, gezien dat niet heel erg gezond is, maar wel het meest effectieve… (houdt ook de muggen uit je haar, vooral als je nog wat muggenolie op de zweetband doet.)

 

Kledij in de rugzak:

  • Rugzak van 45+10l.van Lowe Alpine, die lichter is dan mijn vroegere Decathlon en toch niet zoveel duurder. Steek alles in je rugzak in plastic zakken afgesloten met metaal-clip (een regenhoes helpt namelijk niet als je in een beek valt). Voor de lichtgewicht fanaten met een stevige buidel heb je ook de Ula Equipment: Vanaf 200€, verkrijgbaar via www.chrispacks.com
  • Een donzen slaapzak met een comforttemperatuur  2°, -4°, -21°C (Slaapzak The North Face Gold Kazoo (1,0 kg) met bijgeleverde waterdichte compressiezak. Zelfs voor niet-tenttrekkers is die aan te raden, vooral in funtie van de onbemande hutten, zoals de Cabane Ardané.
  • Gore-tex jas met kap of regenhoed (Outdoor Research). (Gore-tex geniet nog steeds de voorkeur, maar wie afgeschrikt wordt door de hoge aanschafprijs kan voor redelijke alternatieven terecht bij Decathlon)
  • Waterfilter van Care Plus/Sawyer met bijbehorende drinkzak. Op 25 jaar zonder slechts één maal pech gehad, maar toch…
  • Bij voorkeur een Camelbak Crux 3L met slang met een gezamenlijke inhoud van 2 à 3 liter (reken zeker in de zomer niet te veel op water onderweg. Of de nieuwe modellen met rits even betrouwbaar zijn blijft af te wachten.
  • Zware fleece, liefst met windstopper
  • Een zonnebril met hoge filteringgraad. Kies een aansluitend model, dat ook dienst kan doen als bescherming van je ogen tegen hagel of sneeuw. Zonnecrème (beschermingsfactor 20 of hoger) en eventueel lippenzalf met beschermingsfactor)
  • Reserve synthetisch T-shirt en slip
  • Stel reserve sokken
  • Lichte droge reserve kledij of thermisch ondergoed voor in de slaapzak.

Andere uitrusting:

  • Telescopische wandelstokken (ontlasten de knieën bij het dalen) Koop bij voorkeur stokken van de merken Leki of Decathlon als goedkoper alternatief. Nog goedkoper vind je bij Naturehike via AliExpress. Besteed aandacht aan het materiaal van de handgrepen (geen hard plastic) en mijd vooral stokken met een gesp in de polslus. Bij langdurig gebruik gaat die gesp irriteren.
  • Enkel voor wie vroeg in het seizoen vertrekt: stijgijzers (Grivel New-matic Air Tech light) en pickel (Camp Corsa Nanotec)
  • 1 handdoek van 50 x 30 cm, bij voorkeur in microvezel (droogt sneller en geeft minder geur af, wanneer hij niet goed gedroogd kan worden.)
  • 1 washandje met een klein busje douchezeep en shampoo, een reistandenborstel met kleine tube tandpasta (een bijna lege tube sparen voor op reis kan ook), een stick scheerzeep en wegwerpmesjes of reisscheerapparaat op batterijen.
  • Een paar pakjes papieren zakdoekjes, doet dubbel dienst als toiletpapier
  • Opinel of Zwitsers zakmes
  • Micro zak- of hoofdlamp om het toilet te vinden in het donker
  • Persoonlijke apotheek: rekverband, steriele doekjes, ontsmettingsmiddel, wondpleisters, schaartje, sporttape, Compeed, Ibuprofen, Dafalgan, Rinomar (tegen neusloop) Imodium (generisch: Loperadomine tegen diaree)
  • Reserve plasticzakken
  • Naald en draad
  • Tube handwaszeep (1 voor 2 personen)
  • GSM (dekking niet overal verzekerd) of satellietcommunicatie voor wie het kan of wil betalen.
  • Oriëntatiemiddelen: stafkaarten (zie hoger), kompas en/of GPS.

Andere uitrusting specifiek voor gebruikers van onbemande hutten:

  • Neem ook een licht vel plastic mee ter grootte van een slaapmat, gezien niet alles even netjes is in die tenten. Een Thermarest dien je niet mee te nemen want die is beschikbaar in de tent.
  • Enkel voor de onbemande hutten in Andorra (Refuge de Cóms de Jan) kan men ook overwegen om een lichtgewicht matras mee te nemen, maar men moet dat extra gewicht dan wel dragen voor in principe één nacht:                                                      NeoAir UberLite Sleeping Pad (250gr – R-waarde: 2,3 – (51 x 183 x 6,4cm – 220€) NeoAir XLite NXT Sleeping Pad (370gr – R-waarde: 4,5 – (51 x 183 x 7,6cm – 204€) Of Alternatief Decathlon (510gr – R-waarde: 1,5. (60 x 195 x 5,0cm – 50€) Ideaal voor   temperaturen boven 8°C. (norm ASTM F3340-18).Thermarest Neoair Venture WV Advanage R-waarde: 2,2 (51 x 183 x 5cm) (540gr) (Decathlon 60€) (Gratis gekregen onder de garantieregeling van Decathlon. Zeer klantvriendelijk. Enige nadeel: 140gr zwaarder dan mijn vorige.)
  • Wie veel belang hecht aan de isolatiefactor en het gewicht, maar niet gebonden is door een beperkt budget kiest dus voor één van de Thermarest Neoair Lite matten.
  • Het merk met de grootste keuze in gevriesdroogde maaltijden is op dit ogenblik Trek’n Eat, een ondermerk van de Katadyn groep, vooral bekend van de waterfilters, maar ook de Optimus vuurtjes vallen onder hun groep. Een beperktere keuze vind je bij
  • Adventure Food, verdeeld via AS Adventure winkels. Er zijn verpakkingen van 2 x 600 Cal. Voor een prijs beneden de 10€. Ook Mountain House heeft afzonderlijke verpakkingen met 1000 Cal.
  • Qua brandstof verkies ik nog steeds alcohol, maar ben ik nu overgeschakeld van een 25 jaar oude Trangia op een modernere Esbit CS985HA (430gr) (esbit.de) (www.campz.be) heden terug zonder vlamverdeler, type pocketrocket. Hij is sneller en lichter dan de Trangia. Voor de gebruikers van onbemande hutten kunnen windschermpjes achterwege blijven. Ook kunnen hier de traditionele Esbit blokjes gebruikt worden ipv alcohol. De genoemde brander is ook daar voor geschikt.
  • Zakmes, lucifers in een filmblikje met de zijkant van het doosje erin.

Andere uitrusting specifiek voor de tentrekkers:

  • 3 tot 4-seizoens tent van een gekend merk, bestand tegen winden tot 100 km/h en lichte sneeuwlast. (Heden gebruik ik een Hilleberg Akto met footprint (1,85 kg) (ca 800€ en dus veel duurder geworden de afgelopen jaren)
  • Neem ook een licht vel plastic mee ter grootte van een slaapmat, gezien niet alles even netjes is in die tenten. Een Thermarest dien je niet mee te nemen want die is beschikbaar in de tent.
  • Onderzeil of footprint met een schotelvodje voor schoonmaak
  • NeoAir UberLite Sleeping Pad (250gr – R-waarde: 2,3 – (51 x 183 x 6,4cm – 220€)NeoAir XLite NXT Sleeping Pad (370gr – R-waarde: 4,5 – (51 x 183 x 7,6cm – 204€)Of Alternatief Decathlon (510gr – R-waarde: 1,5. (60 x 195 x 5,0cm – 50€) Ideaal voor   temperaturen boven 8°C. (norm ASTM F3340-18).Thermarest Neoair Venture WV Advanage R-waarde: 2,2 (51 x 183 x 5cm) (540gr) (Decathlon 60€) (Gratis gekregen onder de garantieregeling van Decathlon. Zeer klantvriendelijk. Enige nadeel: 140gr zwaarder dan mijn vorige.)
  • Wie veel belang hecht aan de isolatiefactor en het gewicht, maar niet gebonden is door een beperkt budget kiest dus voor één van de Thermarest Neoair Lite matten.
  • Het merk met de grootste keuze in gevriesdroogde maaltijden is op dit ogenblik Trek’n Eat, een ondermerk van de Katadyn groep, vooral bekend van de waterfilters, maar ook de Optimus vuurtjes vallen onder hun groep. Een beperktere keuze vind je bij
  • Adventure Food, verdeeld via AS Adventure winkels. Er zijn verpakkingen van 2 x 600 Cal. Voor een prijs beneden de 10€. Ook Mountain House heeft afzonderlijke verpakkingen met 1000 Cal.
  • Qua brandstof verkies ik nog steeds alcohol, maar ben ik nu overgeschakeld van een 25 jaar oude Trangia op een modernere Esbit CS985HA (430gr) (esbit.de) (www.campz.be) heden terug zonder vlamverdeler, type pocketrocket. Hij is sneller en lichter dan de Trangia. Voor buitengebruik maak je best 2 windschermpjes uit de zijwand van 330ml drankblikken. Die wegen niets en passen perfect in de brandervoet. Een gasflesje koop je steeds vol en moet je vol meedragen bij de start. Alcohol kan je perfect doseren en in een aangepast klein plastic flesje gieten. Een alcoholbrander vind je niet meer in de reguliere buitensportzaken, maar enkel nog via www.campz.be (waarschijnlijk te goed, te goedkoop en te weinig reserveonderdelen nodig ;-)). Methanol (brandt zuiverder dan de ethanol verkrijgbaar in Scandinavië). Verder gebruik een afgezaagde plastic lepel. Meer heb je niet nodig om een gevriesdroogde maaltijd te eten. Het argument dat alcohol een lage calorische waarde heeft is theoretisch juist, maar in praktijk onzin, gezien jet om een gevriesdroogde maaltijd op te warmen echt niet veel nodig hebt: 35ml ’s avonds voor een volle portie, 25ml ’s ochtends voor een halve portie, gebruik een 50ml injectiespuit (Rohloff oliewisselset of apotheek) met een plastic slangetje dat voldoende lang is voor de gebruikte brandstoffles.
  • Zakmes, lucifers in een filmblikje met de zijkant van het doosje erin, een schuursponsje, een schotelvodje en wat afwaszeep.
  • Rugzak van ca. 80 liter. Ikzelf gebruik nog steeds een 20 jaar oude frame rugzak van Bergans, die nog steeds gemaakt wordt (bergans.com) . Binnenin steek ik toch nog altijd alles in plasticzakken gesloten met metaalclip. Kleine zaken en dagrantsoenen gaan in diepvrieszakken van Aldi. Voor de lichtgewicht fanaten met een stevige buidel heb je ook de Ula Equipment: Vanaf 200€, verkrijgbaar via www.chrispacks.com

 

Voeding:

Volgens de voedingsleer zou je voeding een verhouding van 15% proteïnen, 30% vet en 55% koolhydraten moeten bevatten Voor sommige sporten gaat men zelfs tot 70% koolhydraten.

Hou echter rekening met het feit dat vet meer calorieën bevat voor eenzelfde gewicht voeding.

Voor deze reis heb ik enkel maar wat reserve meegebracht vanuit België voor de eerste 6 dagen. In praktijk is dit tot in Lescun (6 dagen). Bevoorrading is hier een relatief groot probleem. De dorpswinkels zijn hier soms open op zondag, maar ze hebben soms een heel beperkt gamma hebben en je moet dus met het weinige wat er is, tevreden zijn.

Wie echt streeft naar een laag rugzakgewicht, dient elke dag een lunchpakket te bestellen in hut, hotel of gite, Wie vroeg binnen is, kan ’s middags in de hut eten, maar dat is vaak hetzelfde als ’s avonds :-(.

Ikzelf koos voor herbevoorrading via de Post Restante in zowel Lescun als Gavarnie. Dit kost 16,40€ voor 0 tot 5kg plus nog eens 2,50€ voor een postdoos. Er waren problemen met de volledigheid van de inhoud van de postpakketten. In Lescun was de doos hersloten, maar was de inhoud compleet. In Gavarnie was inhoud van de doos niet compleet. Er waren 2 dagrantsoenen verdwenen en er werd een bijna lege fles eau de toilet toegevoegd 😦 . Overweeg het gebruik van een private koerier zoals DHL.

Wie zwaarder is, zal in verhouding iets meer nodig hebben.

Een menu moet voldoende gevarieerd zijn en moet uiteraard voor jou aanvaardbaar zijn.

Weet echter dat ik thuis ook wel iets anders eet dan dit.

Het ontbijt is in de Franse en Spaanse hutten en hotels meestal beter dan in de Oostenrijkse. Hieronder dien je wel te verstaan dat je alles eet, wat er verkrijgbaar is, inclusief cornflakes of andere populaire ontbijtgranen en/of koekjes (Spanje). Indien je dit doet, dien zelf je minder mee te dragen en/of supplementair aan te kopen en kan je meestal tot aan de middag voort. Reken voor een lunchpakket in hotel of hut op 8€.

Veel sportvoeding vermeldt reeds de samenstelling. Indien je deze niet terugvindt op de verpakking, zal je gebruik moeten maken van een algemene lijst met de samenstelling van voedingsmiddelen. Die vind je terug in een boek over dieetleer in de bibliotheek of op het internet. Als je weet dat 1gr proteïnen of eiwitten overeenkomt met 17 kJ of 4kcal, 1 gr vet met 38 kJ of 9 kcal en 1 gr koolhydraten met 17 kJ of 4 kcal, dan kan je zelf aan de slag.

 

Naam: Gr.: Prot./100gr: K.hydr./100gr: Vet/100gr: Cal/100gr: KJ/100gr: Prot: K.hydr: Vet: Tot Cal: Tot KJ:
Mueslireep 63 5,5 77 9 418 1765 3,465 48,51 5,67 263,34 1111,95
Energie Bar 80 5,4 72,3 9,2 392 1653 4,32 57,84 7,36 313,6 1322,4
Chocolade noten 40 9,2 49,7 36 564 2353 3,68 19,88 14,4 225,6 941,2
Snickers (Foré) 50 10 50,9 27,9 500 2090 5 25,45 13,95 250 1045
Peperkoek 40 3,2 74 1 323 1371 1,28 29,6 0,4 129,2 548,4
Totaal: 273 17,745 181,28 41,78 1181,74 4968,95
%: 6,50% 66,40% 15,30%

 

De chocolade is meestal van Ritter Sport. Alternatieven vind je ook bij Lidl of Aldi.

Energy of Protein Bars vind je soms bij Aldi of Lidl, maar in elk geval vind je die van Isostar bij sportzaken. Foré (namaak Snickers) vind je bij Aldi. Koop harde Muesli repen en geen zachte, want daar blijft niet veel van over na een verblijf in je rugzak. Of je moet ze in een doos steken en dat weegt weer extra.

 

Pyrenese keuken en zuiderse eetgewoonten:

Als je weet dat ik thuis het Voedselzandloper dieet volg, dan zal je begrijpen dat Italië voor mij een ware culinaire beproeving is. Bij het Voedselzandloper dieet worden koolhydraten (brood, pasta rijst, aardappelen) bij voorkeur maximaal vervangen door hoogwaardigere voedingsmiddelen als groenten,fruit en noten. En laat de zuiderse keuken niet vooral gebaseerd zijn op geraffineerde koolhydraten als brood, pasta en rijst. Goed voor sportlui, maar zeer slecht voor wie dat niet is.

Het ontbreken van onbewerkte groenten en fruit versterkt dat gevoel van culinaire armoede alleen maar. Pasta, rijst en groenten in blik zijn uiteraard langer houdbaar en gemakkelijker transporteerbaar dan verse producten en dat is een doorslaggevend element voor de bevoorrading van hutten. De meeste hotels en gites liggen echter aan het asfalt, waardoor dit niet echt een excuus is. Aan de Spaanse kant ligt de nadruk iets meer op groenten dan langs de Franse kant. In Spanje kan je vaak een gemengde sla krijgen als eerste gang. In Frankrijk is dat vaker soep.

Bovendien is de timing van de inname van koolhydraten hier ook nog eens heel slecht. De hoofdmaaltijd geniet je ’s avonds tussen 19.00 en 20.00u met een teveel aan calorieën. Heel vaak is het brood de overschot van wat je ’s avonds bij de hoofdmaaltijd kreeg en dus droog. Bovendien beperkt de toespijs zich tot zoet. Kaas of vlees zijn echte uitzonderingen (enkel in bepaalde hotels en gites). Vaak vind je zeer suikerrijke ontbijtgranen en koekjes, zelden bruin brood. Brood dien je dus systematisch bij te vragen.

Reservatie van hutten, hotels en gites:

Voor de eerste twee weken van deze reis heb ik geen enkele overnachting vanuit België gereserveerd, behalve de overnachting in Roncevalles , gezien dit een kruispunt is met de Camino Francés. De derde week werd wel alles telefonisch voor wat betreft de hutten of via het internet voor wat betreft hotels en gites gereserveerd. Voor de laatste nacht in Luchon reserveerde ik een hotel via www.booking.com. Als je van CAF hut naar CAF hut loopt, houden de uitbaters onderling contact met elkaar en kan je vragen om de hut voor de volgende dag te reserveren. Weet echter dat de hutten in de Pyreneeën klein zijn en dat ze tijdens de Franse of Spaanse vakantieperiode (half juli en augustus) en vooral in het weekend overvol zijn. Voor wat betreft de hooggelegen hutten kunnen reservaties per mail enkel voor de aanvang van het seizoen, zijnde op het ogenblik dat de uitbaters zich nog in het dal bevinden. Volledigheidshalve geef ik de telefoonnummers vermeld op de eigen website van de hut of overnachtingspunt of andere bron op het internet op. Weet echter dat sommige hutten niet via een normale gsm verbinding bereikbaar zijn, maar via een tussenstation en dan via een zenderverbinding bereikbaar zijn. Weet dat het in praktijk soms moeilijk is om zelfs gewone GSM nummers te bereiken, gezien wij een internationale verbinding moeten opbouwen. Afzeggen van gemaakte reservaties in hutten kan probleemloos in de hutten. In hotels worden daar soms kosten voor aangerekend.

Oriëntatie – GPS:

Met een GPS toestel alleen ben je niet veel. Je moet het voeden met data.

In de vroegere Cicerone gids Pyrenean Haute Route van de hand van Ton Joosten stonden ca 500 waypoints in UTM formaat. Die zal je zelf moeten invoeren. Het handigste is om dit te doen via Map Source, de oude versie van Basecamp (Garmin), gezien je in Map Source zelf nog het waypoint formaat kan kiezen, daar waar dit niet het geval is met Basecamp.

In het verslag wordt naar deze punten verwezen door een Garmin volgnummer (HRP XXXX), gevolgd door de vermelding van de pagina in de gids en een volgnummer van het betrokken waypoint op de betrokken pagina (PXXX Y).

Op het internet kan je een tracklog van de HRP vinden . Hoe gedetailleerd deze tracklog is, heb ik niet gecontroleerd, maar je kan hem verbeteren door de OSM kaarten van de Pyreneeën down te loaden van het internet. Op deze kaarten vind je heel veel paden en door de tracklog over de paden te leggen, kan je zelf een goede tracklog maken.

Je vindt op het internet tevens een tracklog van de GR11, die wel gedetailleerd is, waardoor je de samenvallende delen al kan kopiëren.

Kan je deze tracklog via deze site bekomen? Neen. De GR20 gaan lopen met een verslag afgedrukt van deze site in de hand, valt nog onder het redelijke. De HRP op dezelfde manier gaan lopen is niet verantwoord.

Wie dus zijn huiswerk gedaan heeft, zal op het terrein weinig problemen tegenkomen, qua oriëntatie.

Wie vroeg in het jaar gaat, zal vaststellen dat het pad op grote hoogte soms onder de sneeuw ligt. En dan komt het weer aan op ervaring en inzicht op het terrein. Hoe kan je zonder degelijk spoor toch veilig afdalen tot je opnieuw een onbedekt deel van het pad bereik? Waar steek je best een sneeuwveld over, waar vermoedelijk een beek onder loopt, die het sneeuwveld van onderuit kan uithollen? (Niet, als het niet echt moet 😦 ).

Ga dus eerst ervaring opbouwen in de Alpen, waar meestal wel een degelijk spoor aanwezig is en waar de aanduidingen op het terrein beter zijn dan in de Pyreneeën. Zorg ook dat je weet wat je aankan met stokken, ijspickel en stijgijzers voor je naar hier komt.

Opgegeven hoogtemeters:

De door Ton Joosten in de gids opgegeven hoogtemeters, stemmen op geen enkele wijze overeen met de werkelijkheid. Ton Joosten telt enkel de nominale hoogte verschillen tussen de verschillende referentiepunten op, maar houdt geen enkele rekening met tussenklimmen op het terrein. Dit heeft te maken met de deels achterhaalde opmaak van de betrokken gids, met weliswaar 500 GPS-punten, maar geen tracklogs. Reeds op basis van de theoretische tracklogs die door mij opgemaakt werden als oriëntatiehulp op het terrein, kon eenvoudigweg opgemaakt worden dat de opgegeven hoogteverschillen een zware onderschatting waren van de werkelijkheid op het terrein.

Zo geeft Ton Joosten voor de eerste dag een stijging op van 1300m, daar waar dit in werkelijkheid 1470m is. De afdaling van 1070m is in werkelijkheid 1251m. Bij andere etappes is dit verschil nog groter.

Heenreis:

Daar waar je een vliegtuig probleemloos een jaar op voorhand kan boeken, kan dit bij een TGV nog steeds niet. 3 maanden op voorhand is meestal het maximum. Hoe men daar nog steeds niet doorheeft dat dat een handicap is, is mij nog steeds een raadsel. Bovendien is milieubewust reizen met de trein vaak duurder dan met het vliegtuig (afhankelijk van de bestemming) En een TGV noemt dan wel TGV, maar is dat in praktijk vaak niet, ofwel omdat er teveel stopplaatsen zijn, of omdat de sporen niet aangepast zijn.

Bovendien is er nog steeds het probleem Parijs, een stad zonder noord-zuid verbinding voor treinen. En als men al eens een trein rond Parijs inlegt, dan laat men die nog stoppen in Lille (Rijsel) op weg naar Brussel Zuid, daar waar die trein al bij zijn vertrek in Nice aangekondigd is als twee treinen (Lille Europe – Brussel Zuid). De trein reeds splitsen in Charles De Gaulle is waarschijnlijk te logisch, ofwel moet die Belgische conducteur dan te lang op Frans grondgebied werken…

De heenreis ging door op donderdag, en daarom koos ik voor Flixbus (Brussel – Irun).

Gezien er in Luchon een station is, koos ik voor de terugreis voor de trein. Luchon – Brussel (Meestal dubbel zo duur als Flixbus).

In Parijs, diende ik op basis van mijn eindhalte Irun over te stappen op een bus die vanuit Londen kwam en overvol zat, gezien er op die bus 2 klanten voor Irun zaten en niet alle buschauffeurs zin hebben in een ommetje door het centrum van Irun. Tijdens de halte voor de avondmaaltijd komen alle bussen richting Spanje terug samen op dezelfde parking langs de autosnelweg. In Irun kom je aan omstreeks 04.30u. Veel buschauffeurs zetten je niet af aan het station zelf, maar aan het begin van de straat, gezien je met een bus zeer moeilijk kan draaien aan het station zelf.

 

Dag 00: Irun – Hendaye 5.4km +45 -45

HRP00 IRUN - HENDAYE

Zonder rust: 1u00’

Achteraan het station vind je een toilet, dat vrij toegankelijk is, maar daardoor geen toonbeeld van netheid. Het station zelf gaat op weekdagen open omstreeks 06.00 uur.

Vanaf het station loop je in de richting van de kerk aan het begin van de straat. Je bent hier in een uitgangsbuurt en je moet dan ook niet verwonderd zijn dat je dronken en luidruchtige personen tegenkomt. Op het einde van de straat sla je rechts af en dwars je de sporen via een brug. Je vervolgt door de winkelstraat over een afstand van 600m. In de Avenida Iparralde sla je links af en vervolg je in noordelijke richting. Je rondt een rotonde en gaat onder de N1 door. Een tweede rotonde rond je in tegenwijzerzin. De derde rotonde rond je in wijzerzin en je loopt langs de gevels van een aantal winkels en hotels. Je vermijdt de drukke weg, die omhoog gaat en gaat via de historische autovrije brug, links van de brug voor het autoverkeer.

De rivier vormt de grens. Je blijft zo dicht mogelijk tegen de spoorlijn en na 350m passeer je het Franse grensstation van Hendaye. Wanneer de sporen onder de grond verdwijnen, sla je links af en dwars je de sporen. Aan een rotonde sla je schuin links af.

Wie niet tot aan het officiële beginpunt wil lopen kan na 350m rechts af tot aan een rotonde, alwaar de GR10 en dus de HRP opgepikt wordt.

Aan de volgende rotonde sla je links af en volg je de strandpromenade langs de Baie de Chingoudy. Vanaf hier vind je GR merktekens. Wanneer de strandpromenade een bocht naar links maakt, sla je rechts af in de Rue Des Citronniers en ja, er staan inderdaad citroenbomen. Op de rotonde sla je in de tweede straat rechts af in de Boulevard Du Général Leclerc.

 

Dag 01: Hendaye – Col Lizuniaga

25.1km +1498 -1291

HRP01 HENDAYE - COL DE LIZUNIAGAHP HRP01 HENDAYE - COL DE LIZUNIAGAZonder rust: 8u15’, met rust: 9u00’DSCN0001

Op het einde van de Boulevard Du Général Leclerc vind je het infobord inzake de GR10. Hier ben je aan de Atlantische Oceaan en dus aan het echte begin van de HRP, die de eerste uren samenvalt met de GR10.

Na de obligate foto, keer je terug op je stappen en begin je aan het grote avontuur.

Je keer terug tot aan de rotonde aan de Baie de Chingoudy. Deze keer volg je niet de weg, maar het fiets- en wandelpad langs het water, tot aan een doorgang onder de rijbaan.

Hier sla je links af. Je gaat onder de rijbaan door en komt uit aan een rotonde. Hier ga je tussen de gebouwen door. Je loopt in een doodlopende straat, die eindigt in een tunneltje voor voetgangers onder de sporen door. Aan het andere eind vervolg je je weg in dezelfde richting en kom je uit op de D358. Je volgt deze naar links en verlaat hem na 100m naar rechts. Op een T-splitsing ga je naar rechts en vervolgens ga je na 400m naar links. Je volgt deze landweg tot op de drukke D810. Je dwarst de rijbaan en vervolgt via en smal paadje tussen de bomen omlaag. Op het volgende kruispunt ga je naar rechts. Re maak teen soort bocht rond een heuveltop en vervolgt dan in dezelfde richting. Je maakt een bocht naar rechts en loopt in de richting van de A63. Vlak voor het talud, ga je naar links en vervolgens vind je een wegje naar rechts dat naar een tunneltje onder de A63 leidt. Je gaat door het tunneltje en vervolgt je weg in zuidelijke richting, richting HRP 0001D Biriatou. Van hier gaat het in zuidoostelijke richting naar het eerste waypoint uit de gids van Ton Joosten (HRP 0002 P47 1).

Vervolgens gaat het in oostelijke richting naar HRP 0002A GR10. Hier vind je een vage weg in de flank van de berg, die ook naar de HRP 0003 P47 2 COL D’OSIN leidt. De GR10 gaat echter over de graad. Vervolgens passer je langs HRP 0002B oriëntatietafel en HRP 0002C Picknicktafel. Je loopt een tijdje in de flank van de berg, waarna de GR tekens je de graad opleiden. Over de graad gaat het naar de HRP 0003 P47 2 COL D’OSIN.

Je daalt af naar een zadel en vervolgens klim je brut aan de overzijde omhoog. Vlak voor een beekbedding (HRP 0004 P47 3), dwars je deze niet, maar ga je naar links om de bergkam van de Manttale (HRP 0004A) heen. Je vervolgt je weg op gelijke hoogte om dan af te dalen richting asfalt en het toeristencircus van de COL D’IBARDIN (HRP 0005 P47 4).

Je passeert meerdere restaurants en souvenirwinkels en zelfs 2 tankstations. Op de rotonde vlak voor het Total tankstation kom je op de hoofdweg. De GR10 gaat hier naar links en blijft in Frankrijk. De HRP gaat Spanje in. Je volgt de hoofdweg naar rechts omlaag tot je links kan afslaan in een zijweg (asfalt). Je volgt deze tot aan het Restaurant (eerder feestzaal) Okalarre. Je verlaat het asfalt en vlak voor de omheining, ga je naar links (HRP 0006 P47 5). Je volgt deze uitkomt op een aardeweg, die je ook kon volgen vlak voor het restaurant Okalarre naar rechts.

Op de aardeweg ga je naar links en je passeert een picknick met bron. Onmiddellijk hier voorbij, sla je links af en klim je tot aan een kruispunt (picknick) met wegwijzer naar La Rhune (Larrun) naar links. Vervolgens kom je op de COL D’INZOLA (HRP 0008 P47 6).

Hier neem je de jeepweg met verbodsbord voor voertuigen op straffe van een boete van 300€. Wanneer je hier staat in de volle middagzon, wordt je zin om te klimmen we eventjes ontnomen, wanneer je je realiseert, waar je moet zijn. Bijna helemaal boven aan de zendmast en de gebouwen op de top van La Rhune (Larrun) dus :-(.

Zoals op alle jeepwegen, is de klim onaangenaam, door de staat van de weg en het ontbreken van schaduw. Bij GPS HRP 0008A kan je de weg blijven volgen naar links, of een pad volgen rechtdoor. Deze komt uit aan een ruïne van een boerderij, alwaar je terug een stukje omhoog moet naar de weg. Je vervolgt hem in de flank onder de top tot een richel van de berg, alwaar je een bocht maakt in tegenwijzerzin tot aan de ruïne van een gebouw (HRP 0010 P48 1). Hier kan je naar het circus op de top van La Rhune (Larrun) (enkel wie zijn watervoorraad moet aanvullen).

De HRP gaat hier rechtsaf en volgt een vaag pad op een uitloper van La Rhune (Larrun) tot aan een vage splitsing (HRP 0011 P48 3), alwaar je naar rechts gaat en afdaalt in zigzag en vervolgens in rechte lijn tot aan HRP 0013 P48 5. Het punt HRP 0013 P48 4 passeer je niet echt. Eerst volgde je vage witgele markeringen, vervolgens gaat dit over in gele markeringen.

Je maakt een bocht naar rechts. Het horizontale deel richting grenssteen is zeer vaag en overgroeid. Op de grens loopt een zeer steil pad omlaag (vage blauwe markeringen) tot aan een grote hut voor jagers (HRP 0014 P48 6) op een soort pas aan de rand van het bos.

Hier volg je de weg in de flank van de graad (licht omhoog) aan de rand van het bos (oranje markeringen). In de afdaling passeer je meerdere kleine jachthutten. De weg maakt een bocht naar rechts en op een kruispunt ga je naar links om terug in dezelfde lijn verder af te dalen tot vlak voor de weg. Alhier vind je:

Hostal-Restaurante Lizuniaga Jatetxea (HRP 0015B):

Taal: Spaans

Tel: +34/948631031

Auzoa, 26, Garaitarreta, Navarre, Spain

Open: Gans het jaar, mogelijks gesloten in de vroege zomer. (Maakte een gesloten indruk, maar is open). Aanmelden aan de keukendeur.

H/P in kamer: (Geen recente prijzen online!) (kamer met 2 bedden, eigen sanitair en TV)

1/2L Rode wijn en brood: inbegrepen

 

Avondeten (19.30u):

1°: ruime gemengde sla met kaas en hesp

2°: Pasta met 3 sneetjes varkensgebraad

3°: dessert: kaasschotel.

 

Ontbijt: vanaf 7.30u (zaterdag)

4 geroosterde broodjes, confituur, boter, fruitschaal (ruim), koffie of thee

 

Dag 02: Col Lizuniaga -Arzikun

25.5km +1046 -971

HRP02 COL DE LIZUNIAGA - ARIZKUNHP HRP02 COL DE LIZUNIAGA - ARIZKUNZonder rust: 7u30’, met rust: 7u00’ (alhoewel: rust was in dit geval relatief 😦 )

Je verlaat het hostal en dwarst de rijbaan, zijnde de feitelijke pas COL DE LIZUNIAGA (HRP 0015 P48 7). Je vervolgt je weg rechtdoor. De betonweg gaat al snel over in een landweg. Je passeert een bron (HRP 0015C) en bij de tweede weg die van rechts komt, vervoegt de GR11 de HRP (HRP 0015D). Je blijft de GR11 volgen tot op de COL BAGACHETA (HRP 0023 P53 5).

Nadat je een tweede maal het asfalt dwarste COL D’URSUA (HRP 0019   P53 1) klim je langzaam door bos gevolgd door open terrein begroeid met varens. Wanneer de daling ingezet wordt en de weg een bocht naar links maakt, vind je GR-gemarkeerd pad rechts, dat slechts langzaam afdaalt richting COL D’ESQUISAROY (HRP 0021 P53 3). Na de col volgt een klim over een ruw pad, dat uitvlakt en langzaam blijft stijgen. Bij HRP 0022   P53 4 komt het pad bij een vrij horizontale weg, die van links komt. Je gaat naar een pasje, alwaar je kleine bunkers vindt langs de weg. De weg daalt langzaam. Hij splits zich. De hoofdweg maakt een bocht in wijzerzin en rechts is er een afsteek van deze bocht. Er staat een houten paal met een naamvermelding in het Baskisch, waarvan, je enkel de hoogt van 795m kan ontcijferen. Dit is de COL BAGACHETA (HRP 0023 P53 5). Hier verlaat je de GR11.

Je neemt de boog in wijzerzin en op het hoogst punt, verlaat je de weg voor een moeilijk definieerbaar pad naar links. Je daalt af in de richting van de graad van een heuvel. Je vindt een pad rechts van deze graad. Bij de tweede “bult”, wissel je van kant.

In een bosje eiken, zoek je een pad tussen de varens in de richting van een vervallen boerderij met de resten van een rood pannendak. Hier begint een weg, die langzaam afdaalt en in een breuk in de graad van kant wisselt, om verder af te dalen langs een geitenstal en de begraafplaats van Azplikueta (HRP 0024B). Alleen kwam ik onderweg een geitenbok tegen die mijn aanwezigheid blijkbaar niet op prijs stelde.

 

Confrontatie met een geitenbok

Aanvankelijk stond het dier rustig te grazen in een struik, langs de kant van de weg. Maar toen deze mijn aanwezigheid opmerkte, kwam hij midden op de weg staan en versperd hij de doorgang. Meestal verwacht je dat dat soort dieren het spontaan op een lopen zet, maar deze was duidelijk een andere mening toegedaan. Het beest was voorzien van gekrulde horens met een lengte van wel 50cm en een spanwijdte van ca. 80cm. Het heeft zowat alle vormen van dreiging ten toon gespreid: van het op de achterpoten staan, tot het omcirkelen, tot het laten zakken van de kop, met de horens vooruit. Als je dan weet dat het beest staande op zijn achterpoten groter was dan deze eenzame wandelaar, mag je bedenken dat dat niet als erg geruststellend overkwam. Gelukkig waren er tussen mij en het beest twee wandelstokken.

Een eerste poging om hem kwijt te geraken, was ter hoogte van de geitenstallen, maar daar was de muur te laag, want het beest sprong vlotjes op de muur. Een tweede poging was ter hoogte van het kerkhof. Hiervan is de muur beduidend hoger. Alleen is er vlak voor deze muur een trap die naar een kapel leidt. Nadat de bok over een laag hekje sprong en klom hij via de trap van de kapel omhoog en sprong vanop het hoogste punt van de trap op de muur. Alleen struikel een ezel geen twee keer over dezelfde steen en dus wachtte ik zijn afsprong van de muur af, om vervolgens snel door de kerkhofpoort naar buiten te gaan. Na één van de onderste stukken van mijn telescopische wandelstokken terug opgeraapt te hebben, die ik verloren was tijdens de strijd, maakte ik mij uit de voeten en vooral uit het zicht.

In Azplikueta (HRP 0024B) zelf vind je alleen irritante honden, maar die worden meestal door de eigenaars ter orde geroepen. Wie de eigenaar van de bok was heb ik niet kunnen uitmaken. Mijn Spaans is onvoldoende sterk om dat uit te vlooien.

Vanaf Azplikueta (HRP 0024B) daal je af naar de N121-B, waarna je klimt richting je einddoel, namelijk Arzikun. Je bereikt dit via een achterafstraatje vanuit Ordoki (HRP 0024G), dat vertrekt aan de graansilo’s en op een rotonde terugkeert naar de hoofdstraat. Te voet kan je aan de rotonde verder over een historische brug, alwaar je een waterkraan (HRP 0024E) vindt. De brug gaat over in een historische weg, die je verlaat na een bocht voor een pad dat klimt richting je einddoel Arizkun.

In de hoofdstraat ga je naar rechts en tegenover de overdekte kaatsbaan vind je FONDA ETXEBERRIA (HRP 0025 P54 1). Dit is het feitelijke centrum van het dorp, want tegelijk café, restaurant, dorpswinkel en hotel voor HRP en andere verdwaalde reizigers.

Slapen doe je in het bijhuis gelegen op loopafstand FONDA ETXEBERRIA (Bijhuis slaapkamers) (HRP 0025A).

FONDA ETXEBERRIA (HRP 0025 P54 1) (gesloten volgens Google maps):

Taal: Spaans

Tel: +34/948453013

pension@baztanetxeberria.com

www.baztanetxeberria.com (Website niet meer functioneel)

 

Alternatief:

Casa Rural Zilbetinea

C. Larrain, 14, 31713 Arizcun, Navarra, Spanje

+34948453489

65€ (2024) voor individueel gebruik met ontbijt.

Betreft vermoedelijk het annex dat door de voormalige FONDA ETXEBERRIA gebruikt werd voor de overnachtingen.

Maaltijden:

Asador Ordoki

Poligono Ordoki S/N Valle de Baztan

31713 Arizcun Espagne

+34 948 45 31 65

 

 

Dag 03-04: Arzikun – Roncesvalles

30.4km +1845 -1194

HRP03-04 ARIZKUN - RONCEVALLESHP HRP03-04 ARIZKUN - RONCEVALLESLes Aldudes: zonder rust: 3u15’

Totaal: zonder rust: 8u15’, met rust 9u30’

Je verlaat je slaapplaats via een straat die achterlangs de FONDA ETXEBERRIA (HRP 0025 P54 1) loopt. Je slaat rechts af in een straat, alwaar je geelwitte markeringen vindt. Waar de weg een bocht naar links maakt, ga je rechtdoor via een weg door het bos. Deze weg is na regenweer erg modderig en je kan dit vermijden door het asfalt te blijven volgen. Aan het einde van het bos vervoegt de HRP terug de weg. Volg de weg naar rechts. Waar deze eindigt, ga je niet schuin rechts naar een boerderij, maar rechtdoor via een landweg. Bij HRP 0026 P57 1 ga je naar links. Bij HRP 0027 P57 2 maakt de HRP een bocht naar rechts. Blijf klimmen naar HRP 0028 P57 3.

Neem hier de meest stijgende weg tot deze eindigt aan 2 opeenvolgende afsluitingen (HRP 0029 P57 4). De eerste is op slot met een ketting. Klim dus over de eerste poort en open de tweede, of klim over de omheining links om alzo in de weide te geraken. Volg de omheining rechts van je via een vage weg. Ter hoogte van wat bomen kan je naar links in de richting van de ruïne van een stal. Vanaf hier moet je door het lange gras, diagonaal door de weide richting graad en het bos op het einde ervan. In de hoek van de weide, vind je onder de bomen een overstapje over de omheining. Je komt hier op een bosweg. Ton Joosten stuurt je hier nogmaals omhoog door het bos naar de graad van de Burga (HRP 0031 P57 6), maar je kan ook gewoon de bosweg naar links volgen. Die maakt een bocht naar rechts en vervolgt dan richting COL BASABAR (HRP 0032 P57 7) (veel eenvoudiger ;-)).

Alhier opnieuw hetzelfde scenario. De gids stuurt je over de graad (witgroen) wat goed is voor een brute klim. Wie maar tot Les Aldudes gaat, kan hier gerust de gids volgen. Wie doorloopt tot Roncevalles, gaat hier naar rechts en volgt de witgele markeringen, die in de flank van de helling blijven. Je passeert een boerderij, alwaar men kaas verkoopt en volgt verder de tekens tot op de COL DE BERDALITZ (HRP 0034 P58 1).

Hier dwars je de pas. Je neemt niet de weg op de graad, maar een weg, die schuin rechts in de flank gaat en dan langzaam afdaalt in het bos. Op het einde van het bos, kan je Les Aldudes reeds zien liggen. Je slaat af naar links. De bosweg gaat over in asfalt. Je blijft deze volgen tot het einde, alwaar je naar links gaat richting het centrum van Les Aldudes. Je dwarst de brug en gaat naar rechts.

Tegenover het tankstation (HRP 0036 P59 1) annex winkel vind je een ruwe betonnen trap, die eindigt aan een poortje. Je opent het poortje en vervolgt je weg via een steil en wat technisch pad in zigzag omhoog. Wat verder klimt het in rechte lijn naar een zadel COL LEPEDER (HRP 0037 P59 2) met een hut voor jagers. Je klimt hier naar rechts via de graad. Boven vind je een weg over de graad naar links. De weg klimt eerst nog licht tot alweer een jachthut om vervolgens af te dalen richting een pas. Je eindigt op een dwarsweg, alwaar je rechtdoor een weg volgt die grotendeels overgroeid is met varens. Deze weg klimt langzaam naar links in de richting van het asfalt (elektriciteitsleiding langs de weg). Op het asfalt ga je naar links. Op een splitsing ga je naar rechts. Je klimt tot op een zadel met rechts van je onder een boom een stal (HRP 0039 P59 4). Hier verlaat je de weg en volg je de graad via een vagere weg. In een soort kom (HRP 0040 P59 5) verlaat je de weg die verder langs de graad omhoog klimt voor een weg, die naar rechts afslaat en in de flank blijft. Wat verder maakt het pad een scherpe bocht naar links. Hier kan je het verder verloop van de klim zien richting COL DE MIZPIRA (HRP 0041 P62 1).

Vanaf de COL DE MIZPIRA volg je hoofdzakelijk de graad, soms via een pad, soms zonder. Bij HRP 0041A kan je ofwel over de col de Errola (HRP 0042 P62 2), ofwel een weg die links om de col heen gaat en 50m daalt tot op heet zadel voorbij de Errola (HRP 0042A).

Je daalt verder af tot op de COL DE MEHARROZTEGUY (HRP 0043 P62 3).

Vanaf de COL DE MEHARROZTEGUY (HRP 0043 P62 3) kan je ofwel via het pad over de graad, of via de (om)weg tot op de graad. Bij HRP 0043A komt het pad terug bij de weg en volgt de HRP de weg via de COL DE TEILARY (HRP 0044 P63 1) tot aan een splitsing (HRP 0045 P63 2). Hier neem je de licht stijgende weg naar rechts tot aan de Col D’Hauzay (HRP 0045A).

Op de col ga je naar links en blijf je de weg volgen tot op de Col de Burdincurutcheta (HRP 0046 P63 3) (KAAS verkrijgbaar). Vanaf hier stuurt de gis je over de REDOUT DE LINDUX (HRP 0047 P63 4). Het is eenvoudiger om gewoon de weg te blijven volgen tot op een col voorbij de REDOUT DE LINDUX. Alhier vind je GR tekens. Blijf het asfalt volgen tot de Col de Ibañeta (HRP 0047A). Vanaf de Col kan je afdalen via de Camino naar Roncesvalles (niet te missen aanduidingen :-)).DSCN0008

Vlak voor de herberg sla je rechts af en vervolgens ga je links via een doorgang, om alzo een binnenplein te bereiken en verder de tuin aan de voorzijde van het complex. Hier kan je naar rechts richting Casa Sabina of rechtdoor richting La Posada.

CASA SABINA (HRP 0049D):

Taal: Spaans, Frans

Tel: +34/948760012

Open: Gans het jaar

Overnachting in kamer: (kamer met 2 bedden, eigen sanitair op de kamer)

Menu: (menu peregrino)

Avondeten (19.00u of 20.00u):

1°: soep

2°: forel met aardappel of stoofvlees met friet

3°: dessert: yoghurt .

¼ fles rode of witte wijn, ¼ fles spuitwater en één stuk brood: inbegrepen.

(hoeveelheid mocht wat ruimer)

Ontbijt: vanaf 6.15u

2 croissants, 2 geroosterde broodjes, confituur, boter, koffie of thee (niet moeten betalen van eigenaar).

 

LA POSADA (HRP 0049F):

H/P: (all in voor 1p op kamer, niet op voorhand gereserveerd)

(lijkt duurder op het internet, maar blijkbaar geeft men korting onder druk van de Casa Sabina.

 

Dag 05-06: Roncesvalles-Col Bagargui

41.2km +2031 -1659

HRP05-06 RONCEVALLES - COL BAGARGUI

 

HP HRP05-06 RONCEVALLES - COL BAGARGUI

Totaal: zonder rust: ca.11u30’, met rust 12u30’ (vanaf Chalet Pedro via weg, niet via GR)

Je kan vanuit Roncesvalles via de Camino in tegengestelde richting naar de COL LEPOEDER/PORT DE CIZE (HRP 0050 P65 1).

Je kan ook via de variante van de Camino langs de weg (zelfde weg van gisteren) terug naar de Col de Ibañeta (HRP 0047A).

Vanaf hier kan je verder opnieuw de HRP en de GR volgen. In de gids wordt deze verkeerdelijk aangeduid als de GR11, maar volgens de aanduidingen op het terrein, betreft dit de GR 8 en GR 12. De GR 12 betreft een specifiek Baskische GR, waarbij alle kaarten en wegwijzers in het Baskisch zijn. Niet toerisme vriendelijk. Identiteit is hier duidelijk belangrijker dan commercie en toerist vriendelijkheid.

Op de Col de Ibañeta volg je de asfaltweg tot aan de COL LEPOEDER/PORT DE CIZE (HRP 0050 P65 1). De GR neemt hier afsteekjes, maar die zijn meestal zeer bruut en steil, waardoor je beter de weg kan blijven volgen. Op de Col vind je de Camino, die je in tegengestelde richting volgt tot vlak voor de HRP 0052 P65 3 (Fontaine de Roland). Onderweg passeer je de HRP 0051A Refuge Izandorre (Noodonderkomen, 2 bedden zonder matras) (in de gids vermeld als Cabanes de Bentarte).

Vlak voor de HRP 0052 P65 3 (Fontaine de Roland) sla je rechts af en volg je de GR 8 (niet 11) tekens tot op de col nabij GPS HRP 0054 P68 3. Het pad is hier licht verlegd, waardoor het betrokken GPS punt niet meer volledig op de juiste positie ligt. Op het asfalt ga je naar links en maakt vervolgens een S. De tweede bocht kan je eventueel door het open terrein afsteken. Vervolgens gaat het in rechte lijn richting COL D’ORGAMBIDE (HRP 0056 P68 3).

DSCN0012Links van de col vind je een cromlech (steencirkel). Hier sla je rechts af en je volgt de weg tot zowat zijn laagste punt. Hier vind je een vage landweg, die naar een boerderij leidt. Onderweg vind je een omheind stuk, alwaar je links van moet blijven en je een weg zoeken omlaag in de richting van de PONT DE CHUBIGNA (HRP 0058 P68 6). Lager op de helling vind je een beter pad dat afdaalt tot de betrokken brug. Je dwarst de stroom via de brug en aan overzijde ga je stroomafwaarts tot vlak voor de bedding van een zijriviertje. Hier vind je een aanvankelijk smal en sterk door gras overgroeid pad met vage witrood markeringen, dat langzaam klimt in de flank en vervolgens in een riviergeul verticaal klimt tot aan de COL D’ERROZATE (HRP 0060 P69 2). Vlak onder de col is er een omheining om het vee tegen te houden. Vanaf deze omheining is er geen pad meer tot op de col.

Vanaf de col steek je via een landweg onder een hut door de bocht in de asfaltweg af en vervolgens daal je af via de asfaltweg tot waar die een haakse vocht naar links maakt. Hier daal je af in de rivierbedding en vind je Grenssteen BS223 (HRP 0061 P69 3). Vanaf hier volg je de linker oever van de hoofdbeek en daal je af tot een boerderij, alwaar je via de toegangsweg terugkeert naar de hoofdweg. Je volgt deze tot Grenssteen BS224 (HRP 0062 P69 4) L’Egurguy (officieel einde van de vijfde etappe).

Wie een tent bijheeft kan hier kamperen. Voor wie dit niet bijheeft, zit er niets anders op dan verder te lopen tot de Col Bagargui.

Het begin van deze tweede deel van deze etappe is niet mis.

Je slaat rechts af en dwarst de brug. De beschrijving is hier heel onduidelijk en laat veel aan de verbeelding over. Blijf de weg volgen tot een geul tussen twee heuvels. Vind hier een vaag veespoor omhoog. Blijf dit volgen tot je een goed dwarsspoor tegenkomt en volg dit tot de schuin graad van de berg (HRP 0063 P70 1). Klim vervolgens verder langs deze graad en vervolgens in de flank van de berg richting de GR (HRP 0065A). Tijdens de klim dwars je veel veesporen, die allemaal afdalen. Je moet deze dus allemaal dwarsen tot je een spoor bereikt alwaar je GR tekens aantreft. Je volgt dit pad naar links tot op de COL CURUTCHE (HRP 0066 P70 4), alwaar je naar links gaat. De weg gaat deels door het bos en alhier zijn zeer drassige plekken. De weg eindigt op de COL D’ORAATE (HRP 0067 P70 5), die bereikbaar is voor voertuigen.

Je volgt niet het asfalt, maar gaat naar links. De weg klimt langzaam in de flank van de Okhabe (HRP 0068A) en eindigt op een open plateau met gras. Reeds ver voor de houten wegwijzer bij HRP 0068 P70 6, kan je doorsteken naar de GR 10 gemarkeerde weg die “terugkeert” richting Okhabe (HRP 0068A) om dan een bocht naar links te maken. Je vervolgt in oostelijke richting, om bij HRP 0069 P71 1 een bredere weg te verlaten voor een aanvankelijk smallere en onduidelijkere richting bosrand. Vanaf de bosrand wordt de weg breder en sterk geërodeerd. Je daalt af richting het asfalt van de D18. Alhier ga je naar links.

Op de rechter kant passeer je Chalet Pedro.

Chalet Pedro:

Chalets worden hier enkel op weekbasis verhuurd.

De prijzen van het restaurant zijn “prijzig”.

Op het ogenblik dat wij hier passeerden was noch het terras, noch het restaurant open.

Je vindt hier wel een waterkraan tussen de terrastent en de kopgevel van het hoofdgebouw.

Je vervolgt je weg langs het asfalt van de D18 tot een tweesprong. Hier ga je rechts richting Col de Iraty/Bagargui. Zowat 100m voorbij de splitsing, vind je rechts een wegwijzer (HRP 0071 P71 3) met aanduidingen van de GR10. Wie etappes 5 & 6 in één dag uitvoert, kan beter langs de weg blijven lopen. De klim is geleidelijker en je hoeft niet af te dalen. Hetzelfde geldt voor het tweede deel vanaf GPS HRP 0072 P71 4 D19.

Les Chalets D’Iraty (refuge – HRP 0073A):

Taal: Frans

Het infopunt van Les Chalets D’Iraty (HRP 0073A) is slechts open tot 19.00u. Wie later aankomt moet zich wenden tot de woning van de uitbater (HRP 0073B Les Chalets D’Iraty (uitbater)). Aldaar vind je de winkel, het restaurant (gesloten) en de gite (refuge).

Overnachting: 13€/p in “kamer” van twee.

Kamer = stapelbed met stoel in een klein hok.

Gemeenschappelijk sanitair en keuken.

Douche met munt (inbegrepen, 5’): Water niet afzetten, anders tijd voorbij. Slecht voor het milieu….

 

Winkel: wat conserven en andere lang houdbare zaken. ’s Ochtends brood, na 8.00u.

Avondmaal: aangekochte conserven opwarmen :-(.

 

Dag 07: Col Bagargui – Larreau

9.0km +173 -843

HRP07 COL BAGARGUI - LARRAU (escape)

HP HRP07 COL BAGARGUI - LARRAU (escape)

Totaal: zonder rust: 2u30’, met rust 3u00’

Larreau ligt dus niet op de HRP, maar in het dal. Aldaar werden wij opgehaald door de echtgenote van mijn Australische reisgenoot, voor een transfer naar Lescun. Lescun zelf is niet bereikbaar per bus. Die gaat slechts tot de Pont de Lescun in het dal. Vervolgens rest er niets anders dan te voet (5km klimmende weg) of met autostop de weg naar Lescun te overbruggen. Vreemd genoeg rijdt de schoolbus wel tot in Lescun, maar die is niet voorzien voor het publiek in het algemeen.

Wie niet over een de luxe van een private taxi beschikt, zal iets anders moeten verzinnen.

Via de GR10 is mogelijk, maar dat vraagt minstens 3 dagen.

Gezien mijn reisschema vastlag vanaf Gavarnie, was er ook geen speling meer om dergelijke onverwachte gebeurtenissen op te vangen. Plan dus speling in op je reisschema (normaal was dit wel voorzien).

Etappes 07, 08 & 09 hebben slechts één onbemand overnachtingspunt, zonder bevoorrading of enig ander comfort. Bovendien moet je de Zazpigagn graad en de Pic d’Orhy dwarsen op dag 7. De combinatie van dag 8 & 9 is ook lang 11u15’.

Dat zijn niet de ideale omstandigheden bij zeer slechte weersomstandigheden.

Het voorspelde onweer was voorspeld vanaf ’s middags, maar is er maar in de avond gekomen. In Lescun viel het al bij al behoorlijk mee, maar de foto’s in de plaatselijke krant, de volgende ochtend logen er niet om. Hagelbollen zo groot als golfballen, hebben er plaatselijk (hoofdzakelijk lager in het dal) veel schade aangericht.

Een variante van de GR10 daalt af naar Larreau, maar deze is niet gemarkeerd. De afdeling alhier uitgevoerd is “freestyle” :-), met alle nadelen vandien.

Deel één is hoofdzakelijk pad, maar maakt een grote haarspeldbocht om terug te keren naar de weg. Deel twee start goed, maar het pad vervaagt en uiteindelijk zijn we freestyle afgedaald terug naar de weg. Deel drie start opnieuw goed, maar het einde wordt door plaatselijke bewoners als een soort stortplaats van groenafval gebruikt. Deel vier is deels zwaar overgroeid. De aanduidingen zijn niet verwijderd, maar er hang wel een nota van het gemeentebestuur, die een alternatief langs de weg voorstelt. Onderweg kom je komische verbodsborden (C3) tegen, die gemotoriseerd verkeer moeten verbieden, maar het pad is dusdanig overgroeid dat dit defacto onmogelijk is. Er is een alternatief via het asfalt vanaf het gehucht (Inchauspe –Bordalépoa) naar Larreau en dat is ook wel aan te raden als de toestand aldaar niet verbetert.

En dus bleef er niet veel anders over dan bijna twee dagen noodgedwongen rust in Lescun :-(.

 

Gîte du Pic d’Anie (HRP 0104E):DSCN0014

Taal: Frans

Tel: +33/559347154

Open: Gans het jaar

Overnachting in kamer: 58 – 63€ (2024)

Gîte: 17€ (per persoon per nacht. (2024)

Ontbijt: 9€ (duur, brood en confituur kopen in de winkel is goedkoper)

H/P: 25€ +17€

 

Bar des Berger (HRP 0104F):

Menu: 15€

Avondeten (19.30u):

1°: soep

2°: eend of kalkoen

3°: dessert .

Wijn: 3€

 

Les Tables d’en Haute (HRP 0104B):

Plat du jour: 10,50€ (Enkel terras, dus enkel bij mooi weer)

Tussen dorpswinkel en Marie (gemeentehuis) omhoog en dan links.

Winkel (HRP 0104K):

Behoorlijk ruim assortiment. Ook Franse stafkaarten.

Campinggas en Optimus (gas).

La Poste Lescun (HRP 0104I):

Dinsdag, donderdag, vrijdag en zaterdag: 09 – 12

Woensdag: 14 – 16

Nota: postmeesteres is kokkin in Bar des Berger.

 

Dag 10: Lescun – Ref d’Arlet

18.3km +1557 -384

HRP10 LESCUN - REFUGE D'ARLET

 

 

 

 

HP HRP10 LESCUN - REFUGE D'ARLETTotaal: zonder rust: 6u00’, met rust 6u15’

Vanaf het Hotel du Pic d’Anie daal je af in de richting van de Bar du Berger en vervolgens richting brug over de rivier. Wie aan de overzijde de GR wil volgen, staat voor een zeer brutte klim. Je kan ook via de weg, waardoor de klim iets langzamer gaat. Aan de camping vervolg je je weg langs de asfaltweg omhoog. Aan GPS HRP 0105 P93 1 LESCUN dwars je een andere weg en ga je rechtdoor richting Col de Pau. Verderop steek je een paar bochten van de weg af. Na de tweede afsteek verlaat je de GR en vervolg je de weg. Verderop maakt de weg een haarspeldbocht. De weg eindigt op een “parking” en gaat over in een landweg. 300m verder dwars je de rivier via een brug (HRP 0106 P95 1). De weg gaat nog rechtdoor, maar dan moet je de rivier dwarsen zonder brug. Aan de overzijde volg je een pad tot de plaats waar de weg de rivier dwarst.

Vanaf hier kom je in het territorium van de koeien en dat is aan de staat van de weg te merken. Hier zie je wat een teveel aan koeien kunnen doen met een weg…. Het is hier soppen met de schoenen door de modder en zoeken naar een nog min of meer vast stuk grond. Je dwarst de PONT D’ITCHAXE (HRP 0107 P95 2) en dat levert nog niet veel beterschap op. De weg blijft slecht tot aan de Cabane D’Itchaxe (HRP 0107A), alwaar je onderlangs passeert. De weg vervaagt en wordt een pad. Vanaf de ruïne van de Cabane Du Penot-de-Haut (HRP 0107B) is het pad duidelijk en volg je het probleemloos tot aan de COL DE PAU (HRP 0109 P95 4).

Vanaf de COL DE PAU gaat het pad veel op en af langs de grenskam. Je passeert de afslag (wegwijzer) naar LHERS (geherpositioneerd, opgegeven positie gids is fout) (HRP 0110 P96 1). Aan de HRP 110A Cabane de Lapassa vind je een dalend pad naar Borce. De afslag is hier niet aangeduid. Het pad verloopt moeizaam tot de REFUGE D’ARLET (HRP 0111 P96 2) zichtbaar is. Het pad, welke aangegeven is op de OSM kaart, stemt overeen met het gelogde pad op het terrein.

REFUGE D’ARLET (HRP 0111 P96 2):DSCN0035

De hut heeft 3 niveaus:

Gelijkvloers: winterruimte en toiletten (lavabo, geen douche)

Eerste verdieping: ingang, refter en keuken en bergplaats rugzakken en schoenen

Tweede verdieping: slaapruimte (bereikbaar via molenaarstrap)

In de hut heerst grote voorzichtigheid voor wat betreft mogelijke besmetting door ongewenste bedbezoekers. Bij het betreden van de hut dien je je slaapzak uit te schudden en je dient dit te herhalen bij het verlaten. De rugzak moet beneden blijven. De effectiviteit van deze maatregelen is mij onbekend.

Slechts 5 gasten in de hut zelf en 6 in tenten.

Taal: Frans

refugearlet@yahoo.fr

0033/559360099

0033/648993822

HP: 44€ (2023)

 

Avondeten (19.30u):

1°: soep, brood

2°: kotelet, risotto, groenten

3°: dessert : pannenkoek en fruitcocktail

 

Ontbijt (07.00 – 08.30):

Muesli en cornflakes, zeer weinig brood, 2 sneden peperkoek, koffie, thee of chocolademelk.

Dank zij de muesli OK.

 

Dag 11: Ref d’Arlet – Candanchu

18.8km +805 -1248

HRP11 REFUGE D'ARLET - CANDANCHU

 

 

HP HRP11 REFUGE D'ARLET - CANDANCHUTotaal: zonder rust: 6u45’, met rust 7u15’

Je dwarst de kleine “dam” onder de hut en loopt langs de oever van het Lac d’Arlet. Op het einde van het meer maakt het pad een bocht naar links en vervolgens ga je de helling op richting een pas (HRP 0112 P97 1). Je rondt de Pic d’Arlet en daalt af in grotendeels zuidoostelijke richting naar de PASS CABANE DES CAILLAOUS (HRP 0113 P97 2) , nabij de gelijknamige hut. Je gaat niet naar links richting Cabane de Gourgue Sec, maar in oostelijke richting tot aan de COL DE LAPACHOUAOU (HRP 0113A) om vervolgens in zuidelijke richting te draaien richting Cabane Grosse (HRP 0113B (opgesloten)).

Je komt uit aan een opgesloten hut, alwaar de weg begint. Wanneer deze weg begint te stijgen, zijn er twee mogelijkheden:

1) Je blijft de weg volgen richting PLA D’ESPELUNGUERE (HRP 0114 P100). Hier ga je naar links.

2) Je volgt het pad dat aangeduid staat naar rechts. Dit pad gaat over in een weg. Deze weg zigzagt en verliest weinig hoogt en dus kan je de bochten vlot afsteken. Je komt uit aan een wegwijzer richting Cabane D’ESPELUNGUERE (alwaar je in het seizoen kaas kan verkrijgen). Hier ga je naar links tot de PLA DESPELUNGUERE (HRP 0114 P100 1). Hier ga je naar rechts.

Aan PLA DESPELUNGUERE (HRP 0114 P100 1) verlaat je de weg. Je loopt tot aan de rivier en hier ga je naar rechts langs de rivier tot aan de brug (HRP 0114A Passerelle D’Espélunguère). Je dwarst de rivier en gaat 100m rechtdoor. Vervolgens ga je naar rechts. 250m verder, kom je op aan een wegwijzer, waar alleen het pad naar links omhoog aangeduid staat en zichtbaar is. Toch moet je hier naar schuin rechts via een zeer vaag pad door het gras. Aan de bosrand wordt het pad duidelijker.

Ook in het bos blijft het pad redelijk vaag en dien je goed op te letten. Er zijn caines. Het feitelijk verloop van het pad verschilt nogal met het aangeduide pad op de OSM-kaart. Boven kom je aan een stenen gebouwtje van de EDF (Electricité de France).

Alhier begint een weg die overgaat in een pad. Alhier vind je de ladder (ca. 3m, in metaal en aan de wand bevestigd), waarnaar de pas genoemd is.

Wat hoger vind je de pas PAS DE L’ECHELLE (HRP 0116 P100 3) en het nabijgelegen meer Ibon de Estanes (HRP 0116A). Daal af naar het meer en rond dit in wijzerzin. Aan de overkant van het meer is het pad onduidelijk, omdat er meerdere sporen zijn, die soms vervagen en heel duidelijk zijn ter hoogte van te dwarsen beken. Je gaat in de richting van een pas, alwaar je een grote steenhoop vindt. Vanaf hier daalt het pad licht tot aan GPS HRP 0117 P100 3. Vanaf hier vind je tekens van de GR11. Hier verlaat je het pad dat verder afdaalt richting vallei en klim je licht naar rechts om verder op en af te gaan, langs de grens.

Je ziet de COLLADO DE CAUSIAT (HRP 0118 P100 4) reeds van ver, maar het duurt vrij lang voor je er bent. Om min of meer op gelijke hoogte te blijven, dien je een grote omweg te maken, en vooral de Le Gave D’Aspe (HRP 0117A) is een hindernis op je weg naar Candanchu.DSCN0047

Je daalt door het bos af naar de bedding van de Le Gave D’Aspe. Je dwarst de eerste arm en dan dien je af te dalen in de bedding, om vervolgens de tweede arm te dwarsen. De stroming is van dien aard dat de nodige voorzichtigheid geboden is. Normaal houdt de GR11 weinig problemen in, maar dit is overduidelijk een uitzondering op deze regel.

Aan de overzijde van de Le Gave D’Aspe, zie je twee paden in de flank. Het bovenste is afgekalfd, waardoor je het onderste dient te gebruiken. Het volgende deel in de kloof is sterk overgroeid. Aan het einde van de kloof, klim je uit de kloof, de flank op richting COLLADO DE CAUSIAT (HRP 0118 P100 4).

In de afdaling wordt het pad vaag. Je daalt af richting de ski installaties en vervolgens neem je de weg naar links en daal je af rond het militaire complex tot aan de asfaltweg. Op het asfalt, daal je af naar rechts tot een zijweg de hoofdweg verlaat via een haarspeldbocht.

Hier vind je naast elkaar:

REFUGIO EL AGUILA (HRP 0119 P101 1)

Enkel nog open in de winter?

Taal: Spaans

0034/974373291

 

In El Aguila was er een groep kinderen aanwezig, wat voor de nodige drukte zorgde aldaar. Vandaar dat wij opteerden voor de aanpalende Refugio Valle del Aragon.

REFUGIO VALLE DEL ARAGON (HRP 0119A)

Taal: Spaans

Carlos Maza Ballonga

albergue_valledelaragon@hotmail.com

reservas@candanchu.com

0034/974373222

H/P: geen recente tarieven online!

Kamer met 7 bedden voor 2 personen, 4 douches en toiletten op de gang

 

Avondeten (19.30u):

1°: pasta, brood

2°: gehaktballen

3°: dessert : fruitschaal

Wijn en water inbegrepen

 

Ontbijt (07.00u):

Brood en veel koekjes, koffie of thee

 

HOTEL EDELWEISS:

Enkel nog open in de winter?

www.edelweisscandanchu.com

H/P: ???

 

Dag 12: Candanchu – Ref Pombie

15.0km +1370 -858

HRP12 CANDANCHU - REF DE POMBIEHP HRP12 CANDANCHU - REF DE POMBIETotaal: zonder rust: 6u30’, met rust 6u45’

Vanaf de Albergue keer je terug naar de hoofdweg. Hier ga je naar links omhoog richting Col de Somport. Ongeveer alles wat je onderweg tegenkomt is gesloten. Enkel Aysa op de pas zelf was open vanaf 08.00u.

Op de pas zelf ga je naar rechts en onmiddellijk naar links richting Astun. Met Astun in zicht kan je best schuin links gaan richting Hotel Europa (HRP 0119J), om alzo langs de achterzijde van de hotels te komen. Alhier, aan het Estación de Esquí de Astún (HRP 0120) vertrekt rechts naast de bergbeek een heel vaag en steil pad. Dit pad eindigt op een grindweg. Je gaat naar links tot de weg ophoudt en terug overgaat in een pad. Dit pad klimt in de flank rechts van de rivier. Je rondt het meer in tegenwijzerzin en vervolgens klim je door naar de COL DES MOINES (HRP 0121 P103 1).DSCN0063

Langs de andere zijde daal je probleemloos af tot aan de Afslag naar LAC CASTERAU (HRP 0122). Hier vind je GR tekens, die je bergaf volgt. Je passeert het meer en daalt verder af in zigzag tot op een grindweg (HRP 0123 P103 2).

Je dwarst de grindweg om wat verder het vervolg van het pad te vinden, waarlangs je verder afdaalt richting de brug (HRP 0123A) over de rivier. Je dwarst de rivier en volgt hem stroomopwaarts tot aan een hut CABANE DE CAP DE POUNT (HRP 0124 P103 3) met vangkraal voor dieren.

Zoals uit de HRP gids op te maken is, is het vinden van het pad hier niet evident. Eerst en vooral dien je te begrijpen waar je heen moet, en dat is wat verassend.

Je volgt niet de hoofdvallei. Je volgt ook niet de vallei in het verlengde van de CABANE DE CAP DE POUNT. Het gemakkelijkste is dat je het pad in de hoofdvallei volgt onderlangs de CABANE DE CAP DE POUNT, om dan in de flank rechts van je een vaag zigzagpatroon te ontwaren in de richting van een klein colletje tussen twee bulten op een graad. Loop in de richting van dit zigzagpatroon in de flank om aldaar een pad te vinden, dat je verder probleemloos naar de col brengt (HRP 0125 P106 1). Achter deze col vind je een vallei, die verder klimt richting LAC DE PEYREGET (HRP 0126 P106 2).

Je rondt het meer en eenmaal boven het meer, kom je in een zone van blokken en sneeuw (als je vroeg in het seizoen bent). Je dient erg voorzichtig te zijn in de klim richting COL DE PEYREGET (HRP 0127 P106 3). Ook de afdaling is niet eenvoudig. Vanwege de sneeuw was het pad (in juli 2014) moeilijk te vinden in de afdaling richting REFUGE DE POMBIE, waardoor de afdaling gebeurde via een duidelijk spoor in de sneeuw, gevolgd door een secundair pad in de flank, richting REFUGE DE POMBIE (HRP 0128 P106 4).

Je kan de moeilijkheden rond de COL DE PEYREGET vermijden door rechts om de col te gaan in plaats van over de col. Je neemt hiertoe vanaf het meer het duidelijke zichtbare pad naar rechts richting een zadel,om van daar af te dalen naar de REFUGE DE POMBIE. De weg is langer, maar eenvoudiger en in het begin van het seizoen zeker sneller.

REFUGE DE POMBIE (CAF) (HRP 0128):DSCN0071

Open: 01/06 tot 30/09

0033/559053178 (zeer drukke hut bij mooi weer en in het weekend, populair bij rotsklimmers, reservatie aan te raden!!!!)

Taal: Frans

H/P: 36,50€ (2024 – leden bergsportvereniging)

1/4L Rode wijn: 2,50€

45 beden op lager en 16 in een tent!!!, geen douches, toiletten beneden. Beperkte elektriciteit (zonnepanelen)

Avondeten (19.00u):

1°: soep, brood

2°: chili con carne met rijst

3°: kaas en dessert

Ontbijt (06.30u):

Muesli, 3 sneden brood, voorverpakte toast, peperkoek, confituur, boter, koffie, cacao of thee

 

Dag 13: Ref Pombie – D934

5.0km +67 -673

HRP13 REF POMBIE - D934 (escape)

 

HP HRP13 REF POMBIE - D934 (escape)Totaal: zonder rust: 1u30’

Aan de hut was het reeds duidelijk: iedereen daalde af en keerde terug naar het dal, waardoor er nog plaats vrij was in de hut. De voorspellingen voor de komende dagen waren ronduit slecht, met temperaturen overdag van 0°C op 2800m. Als je weet dat de eenvoudigste pas (COL DE LA FACHE) (HRP 0145   P119 7) gelegen is op 2664m, dan weet je het wel.

Een jong Frans koppel, dat op dag 12 reeds oriëntatieproblemen had, vertoonde deze opnieuw bij het verlaten van de D934, maar zette toch door ondanks het feit dat ze noch stijgijzers, noch pikkel bij hadden. Een groepje Belgen die wel in het bezit waren van deze uitrusting, zette ook door. Geen van deze partijen heeft binnen de 2 dagen de Refuge Wallon bereikt.

Gezien de slechte weersvoorspellingen, contacteerde mijn Australische reisgenoot opnieuw zijn echtgenote, die ons komen ophalen is op de D934 in het dal.

De afdaling zelf is probleemloos.DSCN0103

Met de wagen werd afgedaald tot Cauterets om vandaar de volgende dag de klim aan te vangen vanaf de Pont d’Espagne naar de Refuge Walon.

Op goed geluk zochten wij onderdak in Hotel Odalys.

 

Hotel Odalys –Balneo Aladin:

Enkel nog open in winter?

Avenue du Général Leclerc 11, BP 62

65110 Cauterets

www.odalys-vacances.com

Overnachting: 65€ per kamer.

Avondeten (L’Aragon, naast gemeentehuis):

Goedkoopste pizza in Cauterets en tocht goed.

1/2L Rode Wijn: 5,50€

Alternatieven:

https://www.booking.com/city/fr/cauterets.nl.html

 

Dag 14: Pont d’Espagne – Ref Wallon

7.6km +488 -56

HRP14 PONT D'ESPAGNE - REF WALLON (approach)

HP HRP14 PONT D'ESPAGNE - REF WALLON (approach)Totaal: zonder rust: 2u00’

De weersvoorspellingen voor de komende dagen waren goed en dus vingen wij met goede moed de rit naar de Pont d’Espagne in de regen aan :-(. Eenmaal op de parking (HRP 0149E) zaten we nog in de wolken, maar regende het feitelijk weinig.

Gezien het weer was de parking heel erg leeg. De waterval aan de Pont d’Espagne zelf, die bij mooi weer een erg mooi plaatje maakt, viel gezien het weer wat tegen.

Je kan tussen de Pont d’Espagne en de Hotellerie Pont d’Espagne naar links over de voetgangersbrug of je kan het asfalt blijven volgen, voorlangs de Hotellerie, vervolgens langs de kabelbaan L en dan langs het skichalet/refuge Chalet Du Clot (HRP 0149C) (H/P: 38€), verder langs de rivier om deze aan de brug (HRP 0149B) te dwarsen en samen te komen met het pad vanaf de Pont d’Espagne. (HRP 0149D) Vanaf hier ga je verder stroomopwaarts tot de nu grindweg overgaat in een bergweg aan het begin van een bos (1675m). Meestal neem je hier het pad naar rechts, dat niet echt gemarkeerd is, maar wel heel erg duidelijk is. Hogerop komt het terug samen met de bergweg. Vanaf hier daal je wat af naar opnieuw een brug (HRP 0149A) over de Gave du Marcadau, waarna een vlak stuk volgt door een almweide met koeien. Aan het einde van deze alm, ga je weer klimmen tot aan een vierde brug (HRP 0149E) over de Gave du Marcadau, die je morgen dient te dwarsen. Vandaag blijf je echter op dezelfde oever en vervolg je je weg naar de Refuge du Wallon/Marcadau.

De hut was gezien het weer erg leeg. De meeste wandelaars die we tegenkwamen daalden af.

REFUGE WALLON/MARCADAU(HRP 0148):

Open: 01/06 tot 30/09

Reservaties: https://www.alberguesyrefugios.com/wallon/reservar  (Geen CAF hut meer)

contact@refuge-wallon.net

0033/562926428 (zeer drukke hut bij mooi weer en in het weekend, populair bij wandelaars, reservatie aan te raden!!!!)

Taal: Frans

H/P: 57,00€ (2024)

1L Rode wijn: 8,00€

120 beden op lager of kleine kamers (2p, 4p), geen douches, toiletten beneden. Beperkte elektriciteit (zonnepanelen), kan wel een opfrisbeurt gebruiken.

 

Avondeten (19.00u):

1°: soep (ruim), brood

2°: stoverij met rijst

3°: kaas en dessert (taart)

 

Ontbijt (06.30u – 08.00u):

Cornflakes, Chocopops, Muesli, toast, peperkoek, confituur, boter, koffie, cacao of thee (zelfbediening, dus niets tekort :-)).

 

Dag 15: Ref Wallon-Ref Bayssellance

12.9km +1506 -727

HRP15 REF WALLON - REF BAYSELLANCEHP HRP15 REF WALLON - REF BAYSELLANCETotaal: met rust: 7u20’, zonder rust: 6u50’

Vanuit de Refuge Wallon, daal je af in de richting van de Pont d’Espagne tot aan de eerste brug (HRP 0149E) over de Gave du Marcadau. Je dwarst de rivier en vindt aldaar een goed pad. Een weinig verder dwars je een tweede brug (HRP 0149F), ditmaal over de Gave D’Arratille. Zowat 2km verder dwars je een derde brug (HRP 0149H), opnieuw over de Gave D’Arratille. 250m verder bereik je het Lac D’Arratille, dat je gedeeltelijk rondt in tegenwijzerzin.

Vanaf het meer vind je cairnes tot aan een toevoerbeek naar het meer die uit een smalle geul komt. Rechtdoor zie je niets meer, en dan ga je naar rechts tot je oude verftekens vindt, die uit de richting van het meer komen, maar aldaar niet opgemerkt werden.

Je volgt de tekens omhoog. Ze maken een bocht door de helling en keren terug in de richting van de riviergeul. De tekens zijn zeer vaag en het is dus zoeken naar het “pad”. Ter hoogte van sneeuwvelden, kan je alleen maar een weg naar boven zoeken. De tekens zijn te oud en te vaag om van ver zichtbaar te zijn. Gezien het slechte weer van de afgelopen dagen en het relatief vroege uur, zijn we als eerste op pad en zijn er geen duidelijke sporen zichtbaar in de sneeuw.

DSCN0114Hogerop vind je het in juli 2014 nog bijna volledig toegevroren meer (Lac du Col D’Arratille). In de flank hiervan moet je door vrij steile sneeuwvelden, die eindigen in het meer en die je dient te dwarsen op weg naar de Col D’Arratille (HRP 0149I). Na 2u45’ zoekwerk bereik je de col.

Aan de Spaanse zijde vind je een duidelijk pad in de flank. De verftekens zijn hier vreemd genoeg weggeschilderd met witte verf. Ironisch genoeg maak dit de tekens duidelijker. In deze flank dien je een aantal sneeuwvelden te passeren, die steil zijn. Je ziet de COL DES MULETS (HRP 0149K) aan de overzijde van de kom, maar je schrikt wel eventjes van de steilte. Na 1u bereik je de COL DES MULETS.

Ook in de afdaling van de COL DES MULETS vind je veel steile sneeuwvelden. Zonder pikkel kan je deze beter zo kort mogelijk dwarsen en afdalen door puinvelden die sneeuwvrij zijn.

Eenmaal in het vlakke deel van de kom (OULETTES DE GAUBE) nabij de gelijknamige hut, mag je niet visueel recht op de hut lopen, gezien daar nog een rivier ligt die je dient te dwarsen. Je kan dit beter via de brug doen, die links van de hut ligt, als je je voeten droog wil houden, maar ook hier is onduidelijkheid weer troef voor wat betreft de aanduidingen op het terrein.

REFUGE DES OULETTES DE GAUBE (HRP 0150):

Open: 01/06 tot 30/09DSCN0126

Bedden: 85

Tel: 0033/562926297

0033/562454136

H/P: 45,25€ (leden – 2024 – hoogseizoen)

Reservatie aan te raden.

De hut is bereikbaar vanaf de Pont d‘Espagne en daardoor een aantrekkingspool voor dagjesmensen. Op het ogenblik van onze aanwezigheid waren hier schoolklassen van pubers aanwezig, die meer aandacht hadden voor het zicht in de make-up spiegel, dan voor het landschap om hen heen.

Geen schoenen toegelaten binnen in de hut!!!??? Onbegrijpelijk. Eén toilet voor dagjesmensen. Met een school pubers levert dat problemen op. Klantvriendelijk voor de echte bergtrekkers? Aan mij hebben ze in elk geval niets verkocht.

In de afdaling van de COL DES MULETS kan je het pad richting van de HOURQUETTE D’OSSOUE (HRP 0152 P125 2) zien. Vanaf de hut ga je in de flank, evenwijdig aan de rivier, omhoog. Het pad is/was zeer nat. Eerst is dit zigzag verticaal omhoog in de richting van het GPS HRP 0151 P125 1. Je vindt hier een wegwijzer met de aanduiding: Col: 1u, Hut 1u30. Alhier is er een splitsing en gaat het pad naar rechts, min of meer horizontaal tot langzaam klimmend in de flank. Het laatste deel van de klim verloopt bijna uitsluitend over sneeuw. De HOURQUETTE D’OSSOUE zelf is pas op het laatste ogenblik te zien.

Van op de col is de REFUGE DE BAYSSELLANCE (HRP 0153 P125 3) goed zichtbaar. Het officieel pad naar de hut verloopt in de flank links van het sneeuwveld en daalt vervolgens in zigzag af, om dan alsnog te eindigen op een sneeuwveld. Meestal vind je ook een spoor door de kom dat rechtstreks naar de hut loopt. Het officieel pad is veiliger.

REFUGE DE BAYSSELLANCE (HRP 0153):

Open: 29/05 tot 30/09DSCN0132

Tel: 0033/562924025

0033/974776652

Bedden: 58 op lager.

Reservatie aan te raden.

Taal: Frans

HP: 45,05€ (2024, voor leden van een bergsportvereniging)

 

 

De rugzakken en schoenen blijven in de inkom. Er zijn manden om het noodzakelijke mee te nemen naar de slaaplagers. De muren in de lagers zijn vochtig door condens.

De hut heeft 2 Franse WC’s en lavabo’s met koud water.

 

Avondeten (20.00u):

1°: soep, brood

2°: stoverij met rijst

3°: kaas en dessert: mouilleux de chocolat

 

Ontbijt (06.30u):

3 kleine witte sneetjes en 3 grove, 2 sneden peperkoek, confituur, boter, koffie, cacao of thee (vrij ruim voor een hoog gelegen hut :-)). Bovendien aten de beklimmers van de Vignemale hun mandje nog niet eens leeg, wat dan doorgegeven werd aan anderen met meer tijd).

Ondanks de weersvoorspellingen bleef de top van de Vignemale grotendeels in de wolken. Wie de fout maakte om aan de REFUGE DES OULETTES DE GAUBE te genieten van het postkaartuitzicht, heeft dit de volgende dag moeten bekopen met in klim in de ijzige koude.

Aan de REFUGE DE BAYSSELLANCE kan je wel degelijk kamperen. De kampeerplekken betreffen geruimde vlakke stukken omgeven door een kring van stenen.

 

Dag 16: Ref Bayssellance – Gavarnie

14.6km +328 -1477

HRP16 REF BAYSELLANCE - GAVARNIE

HP HRP16 REF BAYSELLANCE - GAVARNIE

Totaal: zonder rust: 5u15’

Blijkbaar slagen sommigen er alsnog in om de weg naar Gavarnie niet te vinden….

Het is nochtans niet zo moeilijk…DSCN0138

Je verlaat de hut en loopt naar de cairne voor de deur van de hut. Hier vind je een pad dat in zigzag afdaalt naar de geul, waar het sneeuwveld komende van de HOURQUETTE D’OSSOUE ligt. Je dwarst de uitloper van dit sneeuwveld/rivier. Lager ga je mee met de flank naar rechts. Bij GPS HRP 0153A, maakt het pad naar het dal een haarspeldbocht naar links. Wie hier rechtdoor het spoor omhoog in het sneeuwveld volgt, komt uit op de Vignemale. Sommigen hebben blijkbaar veel tijd nodig om zich te realiseren dat Gavarnie in het dal ligt en niet bergop…

Je daalt verder af richting Gave d’Ossou, die je stroomafwaarts volgt. Je moet wel een aantal tussenklimmetjes maken in functie van natuurlijke hindernissen.

Bij GPS 0153C zal je moeten beslissen in functie van de staat van het sneeuwveld, waar je dit zal dwarsen. Het oorspronkelijk pad ligt vrij hoog in het sneeuwvelden is daardoor vrij steil. In het begin van het seizoen vind je een spoor dat het sneeuwveld lager dwarst.

De brug over de Gave d’Ossou (GPS 0154) was begin juli 2014 niet aanwezig, omwille van werken. Aan het Maison du Parc in Gavarnie hing terzake een verontschuldiging L. En dus diende de rivier gedwarst te worden via het nog stevige hoger gelegen sneeuwveld over de Gave d’Ossou.

Na de brug volgt een wandeling door een vlakke met keien bezaaide vallei/bedding tot je het Lac d’Ossoue bereikt. Aan het einde van het meer vind je een parkeerplaats en een schuilhut (GPS 0154A). Wie moe is kan hier ook de grindweg, later asfaltweg richting Gavarnie volgen.

Wie nog energie overheeft, dwarst de Gave d’Ossou via de brug achter de dam en klimt in de flank richting van de CABANE DE LOURDES (HRP 0156 P128 2). Vanaf de brug vind je eindelijk recente GR-tekens. 200m voor de hut vind je een relatief nieuwe brug (HRP 0155A). Net onder de hut vind je een tweede brug (HRP 0156A). Je keert terug richting hoofdvallei.

Ter hoogte van de CABANE DE SAUSSE DESSUS (HRP 0156B P129 1) gaat het pad weer weg van de hoofdvallei. Aan de hut dwars je weer een zijrivier. Na de rivier neem je het middelste pad qua niveau Wat verder vind je witrode tekens. Het pad gaat op en af tot je aan een elektrische omheining met weidepoort komt. Vanaf hier daal je af. Ter hoogte van een antenne maakt het pad een opvallende bocht naar links.

In het zicht van de weg in het dal wordt het pad opnieuw onduidelijk, door veesporen. Loop hier evenwijdig met de elektrische omheining omlaag tot je terug een duidelijker pad vindt met markeringen. Vervolgens gaat het zigzag tot aan de rijbaan. Je dwarst de rijbaan. Aan de overzijde vind je een aanvankelijk smal witrood gemarkeerd pad dat lager breder en duidelijker wordt. Dit komt terug uit op de weg in het zicht van de Grange de Holle. Ook hier zijn de aanduidingen weer onduidelijk. Op zicht loop je naar de parking aan de voorzijde van de Grange.

Refuge La Grange de Holle (CAF) (HRP 0157):

Open: 29/05 tot 30/09

Tel: 0033/562924877

Bedden: 62 in verschillende kamer/lagers

Reservatie aan te raden.

Taal: Frans

HP: 40,55€ + 12,95€ (2024 voor leden bergsportvereniging)

1/2L Rode wijn: 5,00€

thirant.joseph@wannadoo.fr

De schoenen blijven in de inkom. De hut heeft 2 normale WC’s en douches met onbeperkt warm water (vrij na vertrek middagklanten).

Avondeten (19.00u):

1°: soep, brood

2°: eend (vrij zout) met rijst

3°: kaas en dessert: taart

Ontbijt (07.00 – 08.30u):

Brood (toaster beschikbaar), peperkoek, cornflakes e.d., confituur, boter, fruitsap!!, koffie, cacao of thee.

In 15’ daal je af via de parking naar de weg. Je daalt af via de weg tot je voorbij een haarspeldbocht een aanduiding naar rechts vindt. Je daalt af via een grindweg tot vlak voor een huis, waarna je naar links gaat en verder afdaalt via een pad tot vlak aan de toeristische dienst van Gavarnie.

In Gavarnie vind je alternatieve overnachtingsmogelijkheid in:

 Gite d’étape Le Gypaete (HRP 0159D):

Open: gans het jaar

Tel: 0033/562924823

Bedden: 45

H/P: 46€ (2024)

Gite Oxygène (HRP 0159C):

Open: gans het jaar

Tel: 0033/562924061

Bedden: 57 (10 kamers van 4 tot 9 bedden

Overnachting met ontbijt: 50€ (2024)

Ontbijt: brood, (koude) pannenkoek, confituur, boter, fruitsap!!, koffie, of thee

Avondmaal: in de zaak tegenover de herberg:

Confit de Canard, salade met frieten: 10€

 

Post (HRP 0159A):

Het postkantoor van Gavarnie vind je in de toeristische dienst, maar heeft beperktere openingsuren: 09 – 12u.

Het pak welke ik vanuit België Post Restante verzond, kwam aan, maar was alweer zwaar met plakband van de Post van Toulouse dichtgeplakt. Van de 8 dagrantsoenen die ik verzond vanuit België kwamen er 6 aan. In de doos stak in plaats van de 2 ontbrekende dagrantsoenen een voor 1/5 gevulde glazen fles parfum. Ter plaatse de zaken gefotografeerd en klacht neergelegd bij de plaatselijke postmeesteres, die me telefonisch doorverbond met een verantwoordelijke in Toulouse. Resultaat: ik diende klacht neer te leggen in België, ondanks het feit dat de feiten zich overduidelijk voordeden in Toulouse.

In België klacht neergelegd bij B-Post. We wachten nog steeds op een concreet antwoord.

In het verleden verzond ik reeds uitrusting vanuit Oostenrijk en Italië naar België. Nog nooit had ik daaromtrent klachten. Enkel de Franse post laat duidelijk steken vallen.

Geldautomaat (HRP 0159F)!!!!:

Ligt wat verborgen in een doorgang tussen twee huizen, zowat 80m voorbij de Gite Oxygène op de rechter kant, (zowat ter hoogte van het Hotel Vignemale).

Hotel Vignemale (HRP 0159E):

hotel.vignemale@orange.fr

tel : +33 (0) 562 924 000

+33(0)689229665

Kamer: vanaf 160€!!!

Camping La Bergerie (HRP 0159G):

Camping op een zeer steil terrein met terrassen.

Kamperen aan de Grange de Holle is gratis als je er eet. Die keuze is dus snel gemaakt.

Inkopen:

In een toeristisch gat als Gavarnie vind je toeristen spullen tegen woekerprijzen. De keuze is beperkt, de prijzen hoog. Er zijn 2 winkeltjes met voedingswaren.

Opzenden per post restante was dus nog niet zo een slechte keuze, maar dan moet het personeel van de Franse Post wel leren om zelf hun eten mee te brengen naar het werk L.

Iets drinken…

Woekerprijzen eigen aan een toeristisch gat!!!

 

Dag 17A: Gavarnie –Ref Espuguettes

5.8km +703 -137

HRP17A GAVARNIE - REFUGE DES ESPUGUETTESHP HRP17A GAVARNIE - REFUGE DES ESPUGUETTESTotaal: zonder rust: 1u45’

Inloopdag voor de derde man, rustdag voor de twee andere :-).

Voor wie ingelopen is, kan de volledige etappe 17: Gavarnie – Heas probleemloos in één dag afgelegd worden, gezien het ontbreken van technische moeilijkheden, zelf in het voorjaar.

Vanaf de toeristische dienst, volg je gewoon de kudde richting Cirque de Gavarnie. Aan de brug nabij de camping dwars je de rivier en volg je de rechter oever.

Je kan ofwel reeds 150m voorbij de camping het pad omhoog nemen en dan op de splitsing naar rechts te gaan om na het dwarsen van de beek op het officiële pad uit te komen.

Je kan ook tot aan de wegwijzer lopen (HRP 0160) en aldaar de klim aanvatten.

Aanvankelijk kan je nog wat genieten van schaduw, maar ter hoogte van de wegwijzer HRP 0161 P139 2 PLATEAU DE PAILLA, ga e naar links en passeer je de boomgrens.

Vanaf hier loop je over de bergweide, eerst in de richting van de Cabane de Pailla. Je loopt niet tot aan de hut zelf, maar zoekt samen met de koeien je een weg omhoog, om terug uit te komen op het pad vanaf de bergerie.

De dagjesmensen volgen hier het pad rechtstreeks naar de hut. Weet echter dat er ook een pad is dat in een haarspeldbocht langzamer naar de hut klimt om deze te bereiken langs de achterzijde. Wie een verse lading voeding omhoogsleurt, kiest beter voor het oorspronkelijke pad. Na 1u45’ ben je boven.

Er lopen hier halfwilde paarden en ezels die graag hun gevoeg doen nabij de hut. Uitkijken waar je loopt is de boodschap.

In normale omstandigheden kan je probleemloos doorlopen naar Heas.

Om van de nood een deugd te maken sla je dan maar een wasje (bij goed weer uiteraard).

Vanaf hier waren alle overnachtingpunten gereserveerd voor 2 personen, maar met drie is het ook telkens gelukt (met wat improviseren).

Refuge des Espuguettes (PN) (HRP 0162):DSCN0202

Open: 15/06 tot 15/09

Tel: 0033/562924063

Bedden: 60

Reservatie aan te raden. (Zat volgeboekt met een schoolklas kinderen, wat je krijgt met gemakkelijk bereikbare hutten :-().

Taal: Frans

HP: 46,15€ (2024)

 

De schoenen blijven in de inkom. De hut heeft 2 normale WC’s, 2 lavabo’s achter een deur, waardoor je privacy hebt, maar geen douches.

Avondeten (19.00u):

1°: soep, brood

2°: pasta, worst met erwten

3°: dessert

Ontbijt (07.00u):

Veel brood, geen muesli, peperkoek, confituur, boter, koffie, cacao of thee.

 

DSCN0218DSCN0219

 

Dag 17B: Ref Espuguettes – Heas

14.1km +574 -1057

HRP17B REFUGE DES ESPUGUETTES - HEAS

HP HRP17B REFUGE DES ESPUGUETTES - HEAS

Totaal: zonder rust: 4u45’

Dag 17 samen: 6u00’     19.9km   +1277   -1194

Vanaf de hut kan je zowel de pas HOURQUETTE D’ALANS (HRP 0164 P142 1) als het laatste deel van de weg erheen zien. Het begin van het pad is vaag, gezien het verloopt in een alm die begraasd is door vee. Je vertrekt vanaf de hut in noordoostelijke richting. Verderop vind je een duidelijker pad/veespoor. Het pad zigzagt in oostelijke richting, in functie van het terrein tot aan de splitsing (RP 0163 P139 3 (foute coördinaten gids)) met het pad naar de Piméné (2801m). Hier sla je af naar rechts en volg je de voet van de graad tot aan de HOURQUETTE D’ALANS (2430m), een klim en pas zonder enige technische moeilijkheidsgraad.

Net onder de pas (HRP 0165 P142 2) neem je niet het pad rechts, richting Spaanse grens, maar het pad dat afdaalt naar links in oostelijke richting. Lager gaat het pad in zuidelijke richting centrum van de kom. Onderweg passer je een tweede splitsing (HRP 0166 P142 3 (coördinaten gids????) van een pad richting Spaanse grens.

Hier ga je definitief naar links, stroomafwaarts richting Lac Des Gloriettes.

De beschrijving in de HRP gids stuurt je langs de westelijke oever van het meer en over de dam.

Je kan ook 250m voor het meer via een betonnen brug (HRP 0166A), de rivier dwarsen, richting “Parking”. 150m verder is het pad eerder vaag. Je dient hier uit te kijken naar opstaande verticale stenen, die als cairnes dienen. Verderop is het pad wel duidelijk. Je passeert een splitsing (HRP 0166C Alternatief pad naar LE MAILLET, voor wie geen onderdak vond in LA MUNIA) met een pad naar rechts/rechtdoor, waarlangs je via de flank naar de Cirque de Troumouse (HRP 0170B) kan.

Als je in La Munia geboekt heb, volg je het pad naar links tot op de parking en passeer je onderweg een poort in een omheining.

Op de parking (HRP 0166D Parking Lac Des Gloriettes) ga je naar links tot op het asfalt. Je volgt het asfalt zigzag bergaf tot aan de brug (HRP 0168 P142 5) over de rivier in de vallei.

Op de hoofdweg (D922) ga je naar rechts en volg je deze tot net voorbij de kerk (HRP 0169A Chapelle Notre-Dame) van Heas.

In Heas zelf was het in juli 2014 moeilijk om te overnachten. Enkel AUBERGE DE LA MUNIA (HRP 0169 P142 6) was toen open. De daarnaast gelegen CAMPING LE CAIRN (HRP 0169B) was reeds een jaar gesloten. Ook de AUBERGE LE REFUGE (HRP 0170), gelegen aan de tolpoort op de weg naar de Cirque de Troumouse (HRP 0170B) is gesloten.

Naast de AUBERGE DE LA MUNIA was in juli 2014 enkel de 4km verder en 300m hoger gelegen herberg Le Mailtet (HRP 0170A) open. Maar indien je geen plaats gereserveerd hebt in AUBERGE DE LA MUNIA, kan je beter de route in de flank nemen om alzo Le Mailtet te bereiken, zoals hoger beschreven.

AUBERGE DE LA MUNIA (HRP 0169 P142 6):

Open: gans het jaarDSCN0224

Tel: 0033/562924839

Bedden: 10 in 4 kamers

Reservatie aan te raden. (Was volgeboekt).

Taal: Frans

HP: 55,00€ (2024)

Rode wijn: inbegrepen

contact@aubergedelamunia.com

 

Avondeten (19.30u):

1°: Shepards pie met eend, brood

2°: gebraad met aardappelen en sla

3°: dessert: ijs

Ontbijt (07.30u):

Croissants, fruitsap, toast, brood bijgevraagd, weinig confituur, veel boter, koffie of thee.

 

Dag 18A: Heas – Ref Barroude

12.5km +1393 -556

HRP18A HEAS - REFUGE DE BARROUDE

HP HRP18A HEAS - REFUGE DE BARROUDE

Totaal: met rust: 6u30’, zonder rust: 5u45’ (afhankelijk van de sneeuwcondities)

Dag 18: samen: met rust 11u30, zonder rust 10u30’     28.3km   +1616   -1997

Je verlaat AUBERGE DE LA MUNIA naar links via het asfalt. Aan een soort splitsing vind je links een parking (HRP 0169C). Alhier gaat het asfalt over in een bergweg. Na slechts 100m is er een splitsing en verlaat je de hoofdweg naar het Cirque de Troumouse (HRP 0170B) naar links voor het pad naar de HOURQUETTE DE HEAS (HRP 0175 P145 2). Het pad keert in de flank terug tot boven de AUBERGE DE LA MUNIA. Hier gaat het langs de rivier omhoog. Je passeer twee bruggen over de rivier, die je negeert. Je blijft op de linker oever. Wat verder tussen de tweede brug en de herdershut (CABANE DE L’AGUILA (HRP 0172 P144 2 – 6 bedden, opgelet,wordt gebruikt door herders)) is het pad afgekalfd van de helling, en dien je wat te improviseren. Tegenover de hut vind je langs het pad een Maria schrijn (HRP 0173 Oratoire de la Sainte Famille).

Je klimt in de flank boven de hut. Je passeert onderlangs een rotsblok en rond hem in wijzerzin naast de rivier. Hogerop zigzagt het pad tussen twee toevoerrivieren van de eerder genoemde rivier. Hier is het niet steeds eenvoudig om het hoofdpad te identificeren. Hogerop gaat het pad resoluut naar links in de flank richting CABANE D’AQUILLOUS (HRP 0174A – Privaat: uitsluitend voor herders).

Ter hoogte van de hut dien je op te letten dat je niet het pad langs de rivier blijft volgen, maar dat je de rivier dwarst in de richting van de hut. In de directe omgeving van de hut is het pad ook weer wat onduidelijk. Je loopt hier best wat evenwijdig met de rivier, maar verderop wordt het pad weer duidelijker. Hogerop (ca 2400m) maakt het pad een opvallende bocht naar links. 500m verder maakt het pad opnieuw een opvallende bocht, nu naar rechts (ca 2450m). Je bevindt je in een zone van los gesteente. Het pad is soms vaag in de steenmassa. Het pad maakt tussendoor een aantal kortere zigzagbewegingen om net onder de graad (ca 2575m) definitief naar links te gaan tot aan de smalle pas HOURQUETTE DE HEAS (HRP 0175 P145 2 – 2608m).DSCN0227

In de vroege zomer kijk je langs de ander kant neer op een enorme steile sneeuwkom. Indien je hier staat bij lage bewolking/mist, wordt de zaak nog moeilijker. Eén slecht uitgeruste Franse solotrekker zag de afdaling niet zitten, en keerde terug op zijn stappen.

Vlak onder de pas, ga je naar rechts over “vlakke” plaat, om wat verder naar links te gaan tot HRP 0175A, alwaar het pad (in het begin van het seizoen) onder de sneeuw verdwijnt. In dit geval is het zinvol om naar rechts uit te wijken, richting het begin steil puinveld (HRP 0175B). Je daalt “Freestyle” door het puinveld af tot HRP 0175C (Einde steil puinveld, terug op pad). Links hiervan zou een splitsing van paden moeten zijn, maar die was door de sneeuw totaal onzichtbaar.

Via het pad daal je verder af tot de Neste de Badet (HRP 0175D – 2336m), een goede plek om wat calorieën in te slaan, voor wat je nog te wachten staat.

De klim naar de HOURQUETTE DE CHERMENTAS (HRP 0176 P145 3 – 2439m) is vrij eenvoudig. Ook het eerste deel van de korte afdaling is dat. Bij HRP 0176A vind je een splitsing en die je een klimmend pad naar rechts onder een opvallende rotswand te volgen. Het pad is bezaaid met mest van gemzen, maar de beesten zelf krijg je niet te zien. Vervolgens gaat het verder in de richting van een van ver zichtbaar klimmend pad in het puinveld (HRP 0176B). Dit eindigt op een Naamloze Kleine Pas met sneeuwveldje (HRP 0176C). Het pad dat afdaalt van deze lijkt aanvankelijk vrij onschuldig, maar passeert over twee sneeuwvelden over riviergeulen, die erg steil zijn. Sinds Gavarnie was ik in het bezit van stijgijzers, maar niet van een ijspikkel en dus diende het met twee stokken te gebeuren. Hoogte vrees kan je in een degelijk geval beter niet hebben. Aan het einde van het tweede sneeuwveld (HRP 0176A) stonden 2 Oostenrijkers, te wachten op onze passage, die na het aanschouwen van onze passage teruggekeerd zijn op hun stappen.

Het pad gaat probleemloos verder in de richting van het kruispunt met het normale toegangspad vanuit het dal (HRP 0177 P145 4). Vanaf hier vind je (in het voorjaar) vlakke sneeuwvelden tot aan de hut (HRP 0178 Refuge de Barroude (35 bedden bemand)). De route is aangegeven met metalen stangen in de sneeuw.

Refuge de Barroude (PN – HRP 0178 – 2373m):

Nota: in de nacht van zaterdag 11 op zondag 12 oktober 2014 brandde de hut volledig af.

http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/pyrenees/2014/10/14/le-refuge-de-barroude-detruit-par-un-icendie.html

DSCN0237Betrof een zeer kleine hut met de leefruimte op de gelijkvloerse verdieping en de normale slaapruimte onder het dak. De schoenen gaan in een rek in de leefruimte/eetzaal. Ook de rugzakken moeten hier een plaats vinden in de nissen tegen de wand. Tegen de rechter wand hangen 5 noodbedden, die tegen 22.00 uur neergelaten worden, nadat de tafels verschoven werden. Nadeel: je kan overdag niet eventjes op je bed gaan liggen, maar de kans op gesnurk is kleiner en bovendien zijn ze ook goedkoper dan een normale overnachting. De hut heeft 1 normaal WC en 1 lavabo in een metalen hok achter de hut. (Wie ’s nachts als vrouw moet gaan plassen, weet dus wat haar te wachten staat. Als man kan je gewoon eventjes buiten de voordeur…) Geen douches. (Echt basic dus)

Nota dag 18: samen: met rust 11u30, zonder rust 10u30’     28.3km   +1616   -1997

Wie de cijfers van dag 18 (Heas – Parzan) bekijkt, beseft dat het volledige traject enkel afgelegd kan worden onder de meest ideale omstandigheden, zowel qua sneeuwlast als ander andere weersfenomenen. Opsplitsen van de etappe in de Refuge de Barroude lijkt raadzaam. Maar zolang die niet heropgebouwd wordt, zal het doorbijten blijven!!!

 

Dag 18B: Ref Barroude – Parzan

15.8km +223 -1441

HRP18B REFUGE DE BARROUDE - PARZANHP HRP18B REFUGE DE BARROUDE - PARZANTotaal: met rust: 5u00’, zonder rust: 4u45’

Tussen de Refuge de Barroude en de PORT DE BARROUDE (HRP 0179 P148 1), dien je in het voorjaar 3 sneeuwvelden te passeren. Voor wie sliep in de Refuge de Barroude, zal dit ’s ochtends zijn en vooral na een heldere nacht, zal de sneeuw dan nog bevroren zijn:

DSCN0240Het eerste sneeuwveld is vrij steil.

Het tweede sneeuwveld (HRP 0178B) is dat minder, maar als je hier uitglijdt, eindig je in het meer. Je kan dit sneeuwveld eenvoudigweg bovenlangs omzeilen. (Onze Baskische vrienden hebben dit na veel alcohol de vorige avond dan ook effectief gedaan. ;-))

Het derde sneeuwveld is vrij vlak en levert weinig problemen op.

De PORT DE BARROUDE is een vrij vlakke en open col. Je daalt langs de andere zijde af via een witgeel gemarkeerd pad tot aan de CABANE DE BARROSA (HRP 0179A – gesloten herdershut). In de buurt van de hut is het pad wat vaag. 200m voorbij de hut, dien je de rivier te dwasen RIO DE BARROSA (HRP 0180 – P148 2). Het is hier zoeken naar een geschikte doorsteek, voor wie zijn schoenen droog wil houden (in het voorjaar).

Eenmaal voorbij de rivier, dien je eerst nog een keienveld van de bedding te dwarsen. Aan de overzijde heb je een grote kans om Isards te treffen. Ze zijn echt niet schuw en lijken op zoek naar mineralen nabij de rotsen.

Langzaam wordt het pad beter en verwordt het tot een bosweg. Wie lichter schoeisel bijheeft, kan hier wisselen. Tot Parzan zijn er geen technische moeilijkheden meer. Meer nog… er staat 5km asfalt op het menu tot Meson Fuen in Parzan en met schoenen van het type C is dat echt geen aanrader. Na 3,3km passeer je de afslag voor morgen. Je blijft dalen tot Parzan, alwaar je naast een restaurant, een tankstation, een relatief grote voedingswinkel (alle dagen 09 – 21u) en een bankautomaat volledig op het einde van het gehucht Meson Fuen vindt. Wat Ton Joosten tegen dit hotel heeft is mij een raadsel…

MESON LA FUEN (HRP 0182):

Open: gans het jaar

Tel: 0034/974501047

0034/974501170

Bedden: 32

Taal, Spaans

Kamer: vanaf 60€ (2024)

Rode wijn: inbegrepen

www.lafuen.com  

info@lafuen.com

www.booking.com

www.alberguesyrefugiosdearagon.com

 

Avondeten (20.00u – Spanje):

Keuze uit 5 voorgerechten, 5 hoofdschotels en 5 desserten (porties wat klein voor bergwandelaars)

Ontbijt (08.00u –Spanje L):

Croissants, fruitsap, toast, brood, rauwe hesp!!! confituur, veel boter, koffie of thee (goed, maar laat :-()

 

Dag 19: Parzan – Ref Viados

20.5km +1547 -946

HRP19 PARZAN - REF VIADOS

HP HRP19 PARZAN - REF VIADOS

Totaal: met rust: 6u00’, zonder rust: 5u30’

Technisch gezien houdt deze dag geen enkele moeilijkheid in. Je verlaat Parzan via dezelfde weg als waarlang je gisteren binnenkwam. Na 1,7km verlaat je de weg via een grindweg naar rechts (HRP 0184). Er staan witrode tekens van de GR11 en een wegwijzer: “Lago de Urdiceto 11km”. Je dwarst de brug en klimt in de zijwand van de hoofdvallei om dan verder naar links de zijvallei in te draaien.

Je volg deze weg tot aan de dienstweg van de elektriciteitscentrale (HRP 0185 P153 2). Hier verlaat je de grindweg en volg je deze dienstweg en de tekens van de GR11. Hogerop verlaat je de dienstweg voor een muilezelweg die bovenlangs het stuwmeer passeert en verderop terug uitkomt op de grindweg. Je volgt de grindweg tot een volgende haarspeldbocht (HRP 0186 P153 3), alwaar de GR11 opnieuw de grindweg verlaat voor een muilezelweg, die lager in de flank blijft dan de grindweg. Pas net onder de col, maakt de GR11 de klim terug naar het niveau van de grindweg. Bij GPS-punt HRP 0186A vind je een splitsing. Alhier ga je naar rechts. Het pad verdwijnt gedeeltelijk onder een sneeuwveld en dan dien je te improviseren en zelf een pad te vinden in het blokkenveld. Uiteindelijk kom je terug op de grindweg en bereik je de PASO DE CABALLOS (HRP 0187 P153 4). De weg loopt nog door richting Lago of Ibon de Urdiceto, maar je verlaat hem, om het aanvankelijk dalend pad in oostelijke richting te volgen. Net voorbij de pas vind je een Schuilhut/noodonderkomen (HRP 0187A).

Het pad daalt eerst in de flank van de kom om dan terug te klimmen naar een uitloper van een bergrug. Vanaf het hoogste punt daal je terug af in de achterliggende kom. Deze is plaatselijk erg drassig en ijzerhoudend. Het is hier soms wat improviseren.

Je dwarst een rivier via een brug (HRP 0189B). Over de rivier dien je opnieuw een eerder drassig gebied te dwarsen en ook hier is de oriëntatie wat moeilijk. Je mag niet te veel afdalen, maar dient eerder op gelijke hoogte te blijven, tot je weer aanduidingen vindt van het pad. Je daalt af tot aan een (landbouw)hut (HRP 0190 P153 7), alwaar een weg begint. In de eerste haarspeldbocht kan je deze verlaten om de volgende bocht af te steken via een steil en ruw pad, dat terug uitgeeft op de weg. Deze daalt af naar de brug (HRP 0190A) en klimt aan de overzijde weer bergop tot aan de COLLADO DE LAS COLLAS (HRP 0191 P153 8). Je daalt af langs de weg tot aan een wegwijzer (HRP 0192 P153 9). Vanaf hier volg je de witrode tekens van de GR11, die telkens de weg afsteken. Bij een volgende wegwijzer (HRP 0193 P153 10) verlaat je nogmaals de weg om er snel naar terug te keren. Je volgt de weg en daalt verder af tot een grotere weg in de vallei (HRP 0194 GR11 P153 11). Hier klim je weer omhoog tot aan een brug (HRP 0194A). Vlak voor de brug is een terrein voor jeugdgroepen.

Net voorbij de brug vind je een kleine CAMPING FORCALLO (HRP 0195 P154 1), alwaar je ook iets kan drinken. Hierna volgt een brute klim via een pad dat de bochten in de weg afsteekt. Uiteindelijk bereik je de REFUGIO VIADOS (HRP 0196 P154 2).

REFUGIO VIADOS (HRP 0196 P154 2):

Open: 01/06 tot 30/09DSCN0279

Tel: 0034/974341613

Bedden: 70

Taal: Spaans en Frans

HP: 35,30€ (2024 voor leden bergsportvereniging)

Douche: 2,00€

½ fles rode wijn: 5,00

refugio@viados.es

www.alberguesyrefugiosdearagon.com

Avondeten (20.00u – Spanje):

1°: soep, brood

2°: salade, vlees, aardappelen, tomaat

3°: dessert: perzik

Ontbijt (06.00 – 08.30u –Spanje 🙂):

Toast, cake, koekjes, brikje fruitsap, confituur, boter, koffie of thee (mager en traag :-()

 

Dag 20: Ref Viados – Ref Soula

13.7km +1172 -1218

HRP20 REF VIADOS - REF SOULAHP HRP20 REF VIADOS - REF SOULATotaal: met rust: 9u00’, zonder rust: 7u30’

Routekeuze:

De HRP volgt een technisch moeilijke route, die alleen uitgevoerd kan worden in de best mogelijke omstandigheden en dus zeker niet in de vroege zomer met een hoge sneeuwlast.

Gezien tijd een kostbaar goed is, dat niet onbeperkt beschikbaar is voor iemand die tot de werkende klasse behoort, werd de uitvoering van de HRP verdeeld over 2 jaar. En dan komt Bagnère de Luchon in beeld als afbreekpunt, gezien de goede spoorverbinding richting Parijs en België. Nadeel is dat je dan wel gedwongen bent om de oorspronkelijk route van de HRP te volgen. Ergens moet de grens gedwarst worden en als dat niet door de tunnel van Bielsa is, dan is het via de PORT D’AYGUES TORTES en daarbij kan je in het voorjaar wel een paar stijgijzers, stokken of ijspickel en een dosis ervaring en gezond verstand bij gebruiken.

Wie niet absoluut in Frankrijk moet zijn, volgt in de vroege zomer beter technisch gemakkelijkere route van de GR11. Ton Joosten mag daar dan misschien wat neerbuigend over doen, maar hij woont in de Pyreneeën en kan de moeilijke stukken doen als het mooi weer is…. Zorg dat je zelf niet in een reddingshelikopter geraakt.

Traject:

Je verlaat de hut en daalt af naar de weg. Vervolgens dwars je de rivier (HRP 0196A) en klimt via een weg onderlangs een aantal schuren tot aan een splitsing (HRP 0196B P155 1). Je dwarst niet de rivier, maar klimt via een smal pad links van de rivier.

Na 1km blijkt er een afwijking te zijn tussen de tracklog van de GR11 en het pad aangegeven op de OSM-map. De OSM-map had het bij het rechte eind. Na 2km vallen beiden terug samen. Het pad slalomt door een kloof onder de Cabane d’Anescruzes, een nieuwe herdershut, die van ver zichtbaar op een heuvel boven het pad (HRP 0196D).

Na eerst een zijbeek (west) en vervolgens de hoofdstroom (noord) gedwarst te hebben, splitsen de GR11 en de HRP zich. De GR11 gaat verder in oostelijke richting naar de PUERTO DE GISTAIN (HRP 0197 P190 1 – 2572m). De HRP gaat op de linkeroever verder in noordelijke richting naar de PORT D’AYGUES TORTES (2683m).

Er is wel degelijk een pad naar de PORT D’AYGUES TORTES, maar het is vaag en het vraagt veel aandacht om het te volgen, gezien de cairnes eerder klein zijn en het pad zelf weinig ingesleten is in het landschap. Het pad is aangegeven op de OSM-kaart en is vrij correct.

Aanvankelijk volg je de rivier, maar ter hoogte van een kleine waterval wijk je uit naar rechts om de rotszone rechts van de waterval te ronden. Vervolgens keer je terug tot vlak bij maar boven de bedding. Verderop krijg je in de vroege zomer te maken met een groot sneeuwveld in de riviergeul, dat je best kan ontwijken via de rechter flank. Bij GPS HRP 0196E keer je terug op het pad na het sneeuwveld in de riviergeul.

Ook hogerop, dien je nogmaals een sneeuwveld te dwarsen, dat ook de rivierbedding bedekt. Wees dus alert op de loop van de rivier onder de sneeuw en tracht een passage van de rivier zelf te vermijden via een sneeuwveld of –brug, tenzij je echt zeker bent van de draagkracht van het sneeuwveld. Bij GPS HRP 0196G keer je terug op een zichtbaar pad in een puinveld, na het dwarsen van een breed sneeuwveld naast riviergeul. De rivier zelf kan je van ver zien lopen over de rotspartij links van je. Vanaf hier gaat het probleemloos naar de PORT D’AYGUES TORTES (HRP 0199).

HRP20 REF VIADOS - REF SOULA (detail)Als je van de col in het dal kijkt is het wel eventjes slikken. Wat op de OSM-kaart netjes ingetekend staat als een pad in zigzag, zit ook hier alweer bedolven onder een dikke en vooral steile sneeuwlaag. Wie nog een beetje gezond verstand overheeft, weet dat het niet raadzaam is om in dit sneeuwveld af te dalen en dus kan je maar beter op zoek gaan naar een alternatieve route.

Wie zijn huiswerk gedaan heeft en in de Refugio de Viados eens op de oude kaart in de gang gekeken heeft, weet dat er ooit een pad geweest is dat afdaalt van de col in een omtrekkende beweging.

En dus volg je best de graad een 200tal meter naar links om dan via een aantal natuurlijke “trappen” in een onbedekt landschap af te dalen, tot je bij GPS HRP 0199A terug op het pad kan terugkeren na de omtrekkende beweging.

Niet veel verder dien je alweer het “pad” te verlaten voor een steil sneeuwveld. Bij GPS HRP 0199B kan je terug op pad komen na een steil sneeuw- en puinveld. Bij GPS HRP 0199C verdwijnt het pad alweer onder de sneeuw. Deze keer betreft het een zeer lang sneeuwveld dat aan het begin 45° steil is, maar langzaam uitvlakt tot bijna horizontaal. Na het sneeuwveld volgt nog een blokveld om dan eindelijk in open terrein terecht te komen.

Bij HRP 0199D (houten paal en kader) begint dan eindelijk iets wat voor een “normaal” pad moet doorgaan.

Bij de Refuge de Prat-Cazeneuve (HRP 0200 – 8B onbemand) kan je maar beter een rustpauze inlassen, want de afdaling tot de Refuge de la Soula, mag gerust als lastig bestempeld worden. Van 2 heren met dagrugzakjes, die dachten dat eventjes snel af te haspelen, is er bij de Refuge de la Soula één met een beenspalk in de reddinghelikopter verdwenen.

Het is niet raadzaam om hier over te schakelen op lichter schoeisel. Je kan daar beter mee wachten tot aan de Refuge zelf.

REFUGE DE LA SOULA (HRP 2012):

Open: 01/06 tot 30/09DSCN0300

Tel: 0033/562402341

Bedden: 60

HP: 47,00€ (2024)

Taal: Frans

Fles rosé wijn: 11,50€

refugedelasoula@gmail.com (winter)

www.agrepy.org

Avondeten (19.00u ):

1°: soep, brood

2°: salade, worst, rijst, tomaat

3°: dessert: appelmoes

Ontbijt (07.00 – 08.30u):

Brood, peperkoek, confituur, boter, koffie of (groene) thee (brood bijvragen !!!!)

 

Dag 21V: Ref Soula – Gr d’Astau

19.0km +1048 -1580

HRP21V REF SOULA - GRANGES D'ASTAU (GR10)HP HRP21V REF SOULA - GRANGES D'ASTAU (GR10)Totaal: met rust: 8u00’, zonder rust: 6u45’

Routekeuze:

De HRP volgt het traject REF SOULA – REF PORTILLON (9,3km +1365m -448m). Alleen staat dit traject in de gids van Ton Joosten aangegeven als niveau E(Exceptional). Gezien ik tijdens de afdaling van de PORT D’AYGUES TORTES (niveau 1) vaststelde dat een tochtgenoot problemen had met het afdalen in steile sneeuwvelden, vond ik het onverantwoord om de moeilijkheidsgraad nog op te drijven en heb ik de beslissing genomen om langs de GR10 verder te gaan tot Bagnère de Luchon, en dit ondanks het feit dat de weersomstandigheden goed waren.

In de hut bevond zich een gezin met 3 kinderen tussen de 10 en 16 jaar, die wel vertrokken zijn richting Refuge de Portillon. De kinderen hadden weliswaar stijgijzers, maar slechts één wandelstok. Achteraf zijn er ons berichten ter ore gekomen van een touwgroep, waarbij één persoon een val maakte en één persoon achter hulp ging richting hut. Blijkbaar is er aldaar geen GSM-dekking. De feiten werden opgemerkt door een alpinist die hoger op de helling zat en die via een zender wel contact kon maken me de hut, die dan op haar beurt instond voor de verwittiging van de hulpdiensten.

Het voordeel van een reeds rijk gevuld palmares te hebben, is dat je gemakkelijker het gezond verstand kan laten primeren op het ego. (En dus werd het GR10, weliswaar met spijt in het hart).

Traject:

Dit traject vind je terug op de Garmin City Navigator, maar niet op de OSM-kaart!!!

Je verlaat de hut langs het spoorbaantje van de waterkrachtcentrale en daalt af via de rechter oever. Bij GPS HRP 0202 dwars je de rivier via een brug en vervolgens gaar het verder via een kunstig aangelegd pad in de flank boven de rivier. In het bos kan je kiezen voor een zeer directe afdaling of voor een afdaling in zigzag. Bij GPS HRP 0202A dwars je nogmaals een brug en vervolgens kom je uit op asfalt. Dit dien je te dwarsen, om vervolgens links van de terreinen van de waterkrachtcentrale af te dalen. Je dwarst de Pont de Prat (HRP 0202B) en eindigt op de openbare parking onderaan de waterkrachtcentrale, bij het begin van de D725. Op de terreinen van de waterkrachtcentrale eindigt ook de kabelbaan vanaf la Soula. Deze kabelbaan is uitsluitend voorbehouden voor personeel van de waterkrachtcentrale.

De parking staat bij goed weer reeds vroeg vol. Je volgt de D725 stroomafwaarts over een afstand van 3,5km, tot deze een opvallende S-bocht maakt. Alhier vind je een wegwijzer naar de Cabane d’Ourtiga (HRP 0202C). Je dient langs een brutaal steile jeepweg te klimmen tot deze uitvlakt in een meer open deel. Bij GPS HRP 0202D vind je een brug. Indien je deze niet dwarst, loop je via een pad en langer in de schaduw van het bos. Als je de brug wel dwarst loop je via een jeepweg door open terrein. Beide varianten komen weer samen aan een kleine dam met een brug aan de voet ervan. Hier dwarst de jeepweg de rivier richting Cabane Ourtiga (HRP 0202F – herdershut) en kan je weer van oever wisselen. Op de rechter oever vind je hier ook tekens van de GR10, die vanuit de flank afdaalt tot op de jeepweg. De GR blijft deze kort stroomopwaarts volgen tot hij doodloopt net voorbij de dam. Aldaar gaat hij over in een smal pad, dat veel op en af gaat om alzo een kom te bereiken tegenover de Cabane Ourtiga (HRP 0202F – herdershut). Je vindt een wegwijzer “Cabane Ourtiga 5min”, die je negeert om naar links te gaan. Een weinig verder dwars je de Ruisseau de Nere (HRP 0202FA). Je klimt in een grashelling omhoog tot een slecht aangeduide splitsing (HRP 0202G), alwaar je naar links gaat en terug in de richting van de Ruisseau de Nere keert en vervolgen verder klimt richting COURET D’ESQUIERRY (HRP 0202H).

Vanaf de col daalt de GR10 af in bijna oostelijke richting tot vlak voor de Cabane D Esquierry 1650m (gesloten herdershut – geen water), alwaar het pad even de omgeving van de rivierbedding verlaat. Vervolgens keert het pad naar de bedding terug en daal je verder af tot de bomenlijn. Alhier wordt het zigzag pad omlaag door het bos gevolgd. Je verlaat het bos aan een rotswand en vanaf hier wordt het pad tamelijk onduidelijk door begrazing van dieren en afkortingen van de zigzagbeweging van het oorspronkelijke pad door dagjesmensen.

Gelukkig kan je de brug over de Rivière la Neste D’Oo (HRP 0202J) van ver zien, waardoor je weet waar je heen moet. Je dwarst de brug en gaat vervolgens naar rechts verder tot aan de AUBERGE D’ASTAU (HRP 0202K).

AUBERGE D’ASTAU (HRP 0202K):

Open: 01/04 tot 30/10

+33 5 61 89 30 86
+33 6 23 22 65 95

laubergedastau@gmail.com

Bedden: 60

HP: 72,00€ (2024 – kamer)

46,00€ (2024 – gite)

 

 

Avondeten (19.30u ):

1°: soep, brood

2°: salade, stoverij, aardappelen, tomaat

3°: dessert: yoghurt

(net genoeg voor een bergwandelaar)

 

Ontbijt (06.15 – 08.30u):

Croissants, brood, confituur, boter, koffie of (groene) thee (brood bijvragen !!!!)

 

Dag 22V: Gr d’Astau – Luchon

21.8km +1422 -1898

HRP22V GRANGES D'ASTAU - BAGNERES DE LUCHON (GR10)

HP HRP22V GRANGES D'ASTAU - BAGNERES DE LUCHON (GR10)

Totaal: met rust: 8u15’, zonder rust: 7u30’

Nota 1: in juli en augustus rijdt er een bus naar Luchon, die de toeristen ’s ochtends afzet en ’s avonds weer ophaalt.

Nota 2: Bij goed weer is een vroege start raadzaam, gezien je dan maximaal in de schaduw van de bergflank kan klimmen tot aan de eerste col (HRP 0204B COL DE CECIRE). Bomen vind je pas terug vanaf de Halte d’Artigues Ardoune (HRP 0204I ). In Bagnère de Luchon stond de thermometer op 38°C (jawel).

Traject:

Je verlaat de herberg naar links en volgt de grindweg bergop. De grindweg wordt langzamerhand onberijdbaar voor vierwielers, vooral door en gebrek aan “onderhoud”. Het pad lijkt dood te lopen aan de rivierkloof. Alhier word je de flank ingestuurd via een onooglijk smal en steil paadje. Aan de dam gaat de GR10 naar links. De Refuge Du Lac D’Oo (HRP 0202M) bereik je door onder de dam rechts af te slaan en de rivier te dwarsen.

Je klimt verder in de flank links van het meer en passeert meerdere kleinere watervallen om dan verder te klimmen richting hoofdwaterval. Hogerop in een soort slenk, gaat dit over in een met keien aangelegd pad, waarvan de stenen door het vele gebruik zeer glad zijn. Wanneer je het steilste deel overwonnen het, vind je een splitsing, alwaar de GR naar links gaat richting Hourquette des Hounts-Secs (HRP 0204C – 2275m).

Rechtdoor ga je verder richting Refuge D’Espingo (HRP 0204A – 1950m) en de Refuge Du Portillon (Jean Arlaud) (HRP 0204 – 80 bed – bemand), halte op de HRP.

Op de Hourquette des Hounts-Secs (HRP 0204C – 2275m) verlaat je de schaduw van de bergflank en kom je in de volle zon terecht. Je daalt af richting een eerste kom. Al snel klim je terug in de richting van een Tussencol zonder naam (HRP 0204D – ca 2200m).

Vervolgens daal je opnieuw een stukje af om dan naar de COL DE LA COUME DE BOURG / COL DE CECIRE (HRP 0204E – 2272m) te klimmen. Op de Col vind je in de vroege zomer een sneeuwveldje, dat je linksom het gemakkelijkste kan omzeilen.

Het pad naar de Pic de Céciré (HRP 0204G – 2403m) is duidelijk zichtbaar in de flank en een geliefkoosd doel voor dagjesmensen.

Je daalt af in de kom en passeert een bron, die enkel geschikt lijkt voor dieren. Vervolgens ga je naar links in de flank. Bij GPS HRP 0204F kom je onder een hoogspanningleiding terug op de graad, die je volgt via een grindweg richting Superbagnère.

De GR10 volgt de graad nog iets verder tot vlak bij Superbagnère. Je kan echter ook al iets vroeger beginnen afdalen, namelijk ter hoogte van GPS HRP 0204H (Afsteekje GR10). Alhier daalt een grasweg langzaam af in de kom tot aan een skilift. Alhier gaat de weg verder als mountainbikeroute (VTT) tot aan het van ver zichtbare torentje van de Halte d’Artigues Ardoune (HRP 0204I). Vanaf hier vind je terug GR tekens.

Je daalt probleemloos af door het bos tot je een eerste maal de buizen van een waterkrachtcentrale passeert. Een weinig verder daal verlaat je de brede weg voor een pad in de flank, maar dat is in de beginfase niet voldoende duidelijk gemarkeerd. Wat lager vind je weer een duidelijker pad. Het pad komt nog een aantal maal tot tegen de buizen, zonder deze echter te dwarsen. Vervolgens daal je definitief in een grote zigzagbeweging af richting Bagnère de Luchon. Je kan de GR10 blijven volgen tot de kerk. Alhier verlaat je de GR en loop je via de Allee D’Etigny, de grote winkelstraat in de richting van het kuuroord. Hier dwars je het park en rond je de vijver langs links om alzo het Hotel L’Aquitaine (HRP 0204J) te bereiken.

Hotel L’Aquitaine (HRP 0204J) (Gesloten sinds januari 2023:

www.hotelaquitaine.fr

contact@hotelaquitaine.fr

Alternatieven:

www.booking.com

 

Terugreis:

Wandeltijd Hotel L’Aquitaine – station: 20’

Voor de terugreis beschik ik over drie verschillende biljetten voor de verschillende deeltrajecten: Luchon – Toulouse, Toulouse – Lyon, Lyon – Brussel. Om één of andere reden ben ik er deze keer niet in geslaagd om een ticket voor het traject Brussel – Gent mee te boeken. Bij volgende reizen zal ik zeker ook de verbinding via Lille bekijken.

Het biljet Luchon – Toulouse is er één van het type zonder gereserveerde plaatsen. De trein is niet de nachttrein die op spoor twee staat, maar is een TER trein van het type zonder afzonderlijke locomotief. Vergeet niet je biljet te ontwaarden in de gele automaten. Deze vallen gelukkig beter op dan hun Italiaanse tegenhangers.

Het biljet Toulouse – Lyon is wel met gereserveerde zitplaatsen. In Frankrijk worden de treinen echter vrij laat aangekondigd met hun juiste spoor van vertrek. Wees dus alert en op tijd. De trein is ook heel erg lang Tot Lyon rijdt de TGV slechts zo snel als een normale trein, maar met iets minder stopplaatsen. De trein stond op een bepald ogenblik zelfs stil, zonder dat daarover gecommuniceerd werd en kwam dan ook met een half uur vertraging aan in Lyon.

Ondertussen was de trein Lyon-Brussel reeds vertrokken. Normaal vertrekt er één uur later een TGV Lyon – Lille, waarop ik toegelaten werd, maar waarop ik uiteraard geen gereserveerde zitplaats had. In het restaurantvoertuig zijn nog een aantal plaatsen, waar je normaal kan zitten en die blijkbaar niet verkocht worden als gereserveerde plaatsen. Daar hebben ook de treinbegeleiders hun voorbehouden zitplaatsen in een afzonderlijke ruimte, en dat is in zo een geval goed om weten. Uiteindelijk is ook deze trein vertrokken met meer dan een uur vertraging, waardoor ook de meeste Franse passagiers, die een aansluiting hadden naar hun eindstation, hun aansluiting misten. Voor de Franse passagiers werden er telkens bussen of taxi’s gereserveerd om hen naar hun eindstation te brengen, gezien het meestal ook om de laatste treinen ging. Voor de paar passagiers met eindbestemming Brussel, voor wie er ook geen verbinding meer was richting Brussel, werd er dan een hotel voorbehouden in Lille en werd mijn biljet aangepast voor het traject Lille – Brussel, de volgende ochtend. Dit bleek geen TGV, mar een normale Belgische IC trein te zijn, en dus kon ik in principe een latere trein genomen hebben. Uiteraard ben ik afgestapt in Gent

Aanvankelijk bleken er 5 passagiers in dit geval te zijn, maar ik denk dat ik de enige was die ook effectief zijn hotelkamer heeft gekregen. Het is in zo een geval belangrijk om een beetje assertief te zijn, en te zorgen dat je goed doorverwezen wordt naar de juiste persoon. Aan het einde van het perron stond er ook nog personeel van de SNCF om bonnen voor compensatie voor de vertraging uit te delen. Ook die moet je zeker aannemen. Voor de prijs van één internationale postzegel, heb ik zo nog een compensatie van 75% op de prijs van de trajecten de Toulouse – Lyon en Lyon – Brussel bekomen in kortingsbonnen voor een volgende reis binnen het jaar, en dit voor een bedrag van uiteindelijk 63,50€.

Het hotel in Lille bleek een Budget hotel te zijn van de Groep Ibis. Meestal zijn de meer luxe versie en de budget versie in hetzelfde gebouw, maar in Lille bevinden die zich op een verschillende locatie, waarbij de luxe versie zich vlak bij het station bevindt en de budget versie iets verder af. Ik was dus door het personeel van de SNCF eerst doorverwezen naar de luxeversie, maar dat bleek foute informatie. Door de nachtbediende, werd ik doorverwezen naar de Budget versie en aldaar bleek men op de hoogte van mijn komst. Gelukkig beschikte ik over een GPS, waardoor de verplaatsingen binnen Lille nog relatief vlot verliepen. Gezien men de eerste trein vanuit Lille vermeld had op mijn ticket, werd het een relatief korte nacht, waardoor ik weer als eerste aan het ontbijtbuffet stond.

Qua compensatiebeleid kan de NMBS nog het een en het ander leren van de SNCF.

Eindconclusie:

Na 3 weken is mijn voorzien einddoel bereikt, en moet ik terugkeren naar huis. Mijn conditie is optimaal Ik heb zo goed als geen hinder gehad. Ik heb zeer veel moeten improviseren, en dank zij de echtgenote van mijn Australische reisgenoot is dat zeer vlot verlopen.

Ik heb zowat 335km en 20.000 hoogtemeters (op en af) overwonnen en bijna geen regen of onweer te verduren gehad tijdens de wandelingen zelf, omdat we 2 maal de HRP verlaten hebben voor aangekondigd slecht weer. De derde maal had te maken met de technische moeilijkheidsgraad omwille van de hoeveelheid nog aanwezige sneeuw in de vroege zomer.

Persoonlijk zou ik een dergelijke vroege start niet meer maken in de Pyreneeën voor trajecten boven de 2300m. Dit heeft te maken enerzijds met de slechte staat van de markeringen op het terrein en anderzijds het infrequente gebruik van de HRP, waardoor er in de sneeuw vaak geen bruikbaar spoor te vinden is. Om die reden is het bijhebben van en het ween omgaan met pikkel en stijgijzers in de vroege zomer meer noodzakelijk dan op vergelijkbare trajecten in de Alpen.

Ik raad iedereen het gebruik van een GPS aan in de Pyreneeën, omdat je moet uitgaan van de slechte kwaliteit van de markeringen en wegwijzers op het terrein. In Baskenland heeft dit te maken met de veelheid van paden, het gebruik van het Baskisch op wegwijzers, de staat van de tekens op het terrein en zelf fouten in de door Ton Joosten opgegeven GPS-punten. Buiten Baskenland heeft dit te maken met de slechte staat van de markeringen op het terrein, het ontbreken van sporen in de sneeuw en de al vermelde fouten in de Ton Joosten opgegeven GPS-punten. Het is dus niet absoluut noodzakelijk, maar het spaart wel tijd, energie en frustratie. Dat heeft mijn Australische reisgenoot aan den lijve ondervonden. Ik ben oud genoeg om het nog te kunnen zonder, maar de technologie bestaat nu eenmaal en dus zie ik niet in waarom je die niet zou gebruiken. Normaal loop ik niet constant op mijn GPS te kijken, maar in de Pyreneeën was dit meer noodzakelijk dan op de bv. de GTA. Op die drie weken heb ik maar één keer mijn gids moeten bovenhalen op het terrein zelf, en dat was omdat er in het betrokken deel op de OSM-kaart geen pad was aangeduid en ik voor het betrokken deel enkel kon afgaan op de ruwe oorspronkelijke tracklog.

Ik beschouw de aanmaak van een tracklog als een essentieel onderdeel van je voorbereiding op de HRP. Vandaar dat ik mijn tracklog niet publiekelijk ter beschikking stel. Hoe je hem zelf kan aanmaken vind je terug onder de rubriek: Oriëntatie – GPS (zie hoger).

Voor wat de bevoorrading onderweg betref is gebruikmaken van Post Restante in Frankrijk een goed idee. Weet echter dat er problemen zijn met de veiligheid van de inhoud. Stuur daarom geen essentiële zaken op. Overweeg een private koerier.

Bouw ook reserve in je planning in voor onvoorziene omstandigheden. Uitwijkmogelijkheden zijn in de Pyreneeën beperkter dan in de Alpen. Extreme weerfenomenen komen frequenter voor dan in de Alpen, door de vorm van het gebergte en de nabijheid van de Atlantische Oceaan.

Naast zelfkennis, moet je voor deze tocht een veelheid aan vaardigheden bezitten. Het gaat hier over oriëntatie- en staptechniek op alle soorten terrein, inclusief plaat, los grind en vooral sneeuw in de vroege zomer. Een beetje elementaire klimtechniek kan ook geen kwaad.

Bovendien moet je elementaire kennis hebben van meteo en flexibel zijn in je plannen.

Pas je reisplannen aan in functie van het weer, je fysieke conditie en je kunde. Zelfoverschatting leidt tot ongelukken. Ga in de bergen, maar kom vooral terug (levend!) Nergens zoveel reddingsvluchten gezien als in de Pyreneeën!!!

Waypoints 01Waypoints 02Waypoints 03Waypoints 04Waypoints 05Waypoints 06Waypoints 07Waypoints 08Waypoints 09Waypoints 10Waypoints 11Waypoints 12Waypoints 13Waypoints 14Waypoints 15Waypoints 16Waypoints 17Waypoints 18Waypoints 19Waypoints 20Waypoints 21

5 reacties op HRP West

  1. catharien zegt:

    Hoi RoVer,
    Heb genoten van je verslag !
    Blijf wel benieuwd of je de Pyreneeen ook mooi vind . Waarschijnlijk wel anders ga je niet terug.

    Hartelijk dank,

    Cataharien

  2. Kathy zegt:

    Bedankt voor dit gedetaillieerd en ook zeer praktisch gericht verslag. Wel jammer dat de gps tracks niet ter beschikking kunnen zijn. Ook de waypoints niet? Het handmatig invoeren van al die punten lijkt mij een Huzarenwerkje.

    • Kathy,

      Eigenlijk staat het antwoord op uw vraag reeds in het verslag en kan ik enkel die argumentatie nog eens overnemen:

      1. De GR20 gaan lopen met een verslag afgedrukt van deze site in de hand, valt nog onder het redelijke. De HRP op dezelfde manier gaan lopen is niet verantwoord.
      De sleutel voor een veilige en geslaagde HRP is voorbereiding en ervaring. Ga dus eerst ervaring opbouwen in de Alpen, waar meestal wel een degelijk spoor aanwezig is en waar de aanduidingen op het terrein beter zijn dan in de Pyreneeën. Zorg ook dat je weet wat je aankan met stokken, ijspikkel en stijgijzers voor je naar hier komt.
      2. Zelf je tacklogs opbouwen doet je nadenken over trajectkeuze, afstanden en hoogteverschillen. Wie dit niet wenst te doen moet aansluiten bij een groep of een kant en klare doe-het-zelf formule aankopen bij een erkende gespecialiseerde touroperator. Maar dan nog ga je voorbij aan het moment van reflectie over je eigen kunnen op het terrein. In tijden van zelfverheerlijking op sites als Fakebook waar iedereen zich happy voordoet en het leven steeds prachtig en spectaculair is gaan we wel eens voorbij aan het feit dat ook jaarlijks mensen sterven in de bergen, vaak als gevolg van een combinatie van onkunde en zelfoverschatting.
      3. De gemakkelijkste manier om op dit ogenblik tracklogs te bouwen is deze te kopiëren van de Duitse http://freizeitkarte-osm.de/garmin/de/regionen.html . De hoogtelijnen op deze kaarten zijn echter niet interactief, waardoor je geen hoogteprofiel opbouwt. Indien je dit wens, dien je de tracklog nogmaals te kopiëren op een Garmin Recreational Map Europe v3, waarbij de hoogtelijnen wel interactief zijn, maar die weinig gedetailleerd is qua wandelpaden.
      4. Bij de uitgeverij Rother (Duits) vind je gidsen met kant en klare tracklogs voor doorgaande tochten in de Alpen, waarvan er meerdere beschreven zijn onder het menu “Alpen”. Rother heeft wel gidsen met streekgebonden paden in de Pyreneeën, maar geen doorgaande tocht als de HRP. Ik heb ooit zelf contact opgenomen met Rother, maar die waren enkel geïnteresseerd in een manuscript in het Duits. Ik heb ook al vragen om dezelfde tracklogs gekregen vanuit Duitsland, maar ook die heb ik wandelen gestuurd. Het probleem met digitale data is dat ze probleemloos gekopieerd kunnen worden, zonder dat de auteur hiervoor auteursrechten ontvangt.
      5. In de gids van Ton Joosten staan ca 500 waypoints in UTM formaat. Die zal je zelf moeten invoeren. Het handigste is om dit te doen via Map Source, de oude versie van Basecamp (Garmin), gezien je in Map Source zelf nog het waypoint formaat kan kiezen, daar waar dit niet het geval is met Basecamp. In het verslag wordt naar deze punten verwezen door een Garmin volgnummer (HRP XXXX), gevolgd door de vermelding van de pagina in de gids en een volgnummer van het betrokken waypoint op de betrokken pagina (PXXX Y).

      RoVer

  3. Pingback: Fotoreportage HRP op Fiets- en Wandelbeurs Gent | roversmountains

Commentaar? Vragen? Reacties, altijd welkom.

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.